Capítulo segundo
Na crise do compromiso comunitario
I. Algúns
desafíos do mundo actual [52-75]
Non a unha economía da exclusión [53-54]
Non á nova idolatría do diñeiro [55-56]
Non a un diñeiro que goberna en lugar de servir [57-58]
Non á inequidad que xera violencia [59-60]
Algúns desafíos culturais [61-67]
Desafíos da inculturación da fe [68-70]
Desafíos das culturas urbanas [71-75]
CAPÍTULO SEGUNDO
NA CRISE DO COMPROMISO COMUNITARIO
50. Antes de falar acerca dalgunhas cuestións fundamentais
relacionadas coa acción evanxelizadora, convén lembrar brevemente cal é o
contexto no cal nos toca vivir e actuar. Hoxe adoita falarse dun «exceso de
diagnóstico» que non sempre está acompañado de propostas superadoras e
realmente aplicables. Por outra banda, tampouco nos serviría unha mirada
puramente sociolóxica, que podería ter pretensións de abarcar toda a realidade
coa súa metodoloxía dunha maneira supostamente neutra e aséptica. O que quero ofrecer
vai máis ben na liña dun discernimiento evanxélico. É a mirada do discípulo
misioneiro, que «se alimenta á luz e coa forza do Espírito Santo»[53].
51. Non é función do Papa ofrecer unha análise detallada e
completa sobre a realidade contemporánea, pero alento a todas as comunidades a
unha «sempre vixiante capacidade de estudar os signos dos tempos»[54]. Trátase
dunha responsabilidade grave, xa que algunhas realidades do presente, se non
son ben resoltas, poden desencadear procesos de deshumanización difíciles de
reverter máis adiante. É preciso esclarecer aquilo que poida ser un froito do
Reino e tamén aquilo que atenta contra o proxecto de Deus. Isto implica non só
recoñecer e interpretar as mocións do bo espírito e do malo, senón -e aquí
radica o decisivo- elixir as do bo espírito e rexeitar as do malo. Dou por
supostos as diversas análises que ofreceron outros documentos do Maxisterio
universal, así como os que propuxeron os episcopados rexionais e nacionais.
Nesta Exhortación só pretendo determe brevemente, cunha mirada pastoral,
nalgúns aspectos da realidade que poden deter ou debilitar os dinamismos de
renovación misioneira da Igrexa, sexa porque afectan á vida e á dignidade do
Pobo de Deus, sexa porque inciden tamén nos suxeitos que participan dun modo
máis directo nas institucións eclesiais e en tarefas evanxelizadoras.
I. Algúns desafíos do mundo actual
Non a unha economía da exclusión
53. Así como o mandamento de «non matar» pon un límite claro
para asegurar o valor da vida humana, hoxe temos que dicir «non a unha economía
da exclusión e a inequidade». Esa economía mata. Non pode ser que non sexa
noticia que morre de frío un ancián en situación de rúa e que si o sexa unha
caída de dous puntos na bolsa. Iso é exclusión. Non se pode tolerar máis que se
tire comida cando hai xente que pasa fame. Iso é inequidade. Hoxe todo entra
dentro do xogo da competitividade e da lei do máis forte, onde o poderoso se
come ao máis débil. Como consecuencia desta situación, grandes masas da
poboación vense excluídas e marxinadas: sen traballo, sen horizontes, sen
saída. Considérase ao ser humano en si mesmo como un ben de consumo, que se
pode usar e logo tirar. Demos inicio á cultura do «descarte» que, ademais, se
promove. Xa non se trata simplemente do fenómeno da explotación e da opresión,
senón de algo novo: coa exclusión queda afectada na súa mesma raíz a pertenza á
sociedade na que se vive, pois xa non se está nela abaixo, na periferia, ou sen
poder, senón que se está fóra. Os excluídos non son «explotados» senón
refugallos, «sobrantes».
54. Neste contexto, algúns aínda defenden as teorías do
«derrame», que supoñen que todo crecemento económico, favorecido pola liberdade
de mercado, logra provocar en por si maior equidade e inclusión social no
mundo. Esta opinión, que xamais foi confirmada polos feitos, expresa unha
confianza basta e inxenua na bondade de quen detentan o poder económico e nos
mecanismos sacralizados do sistema económico imperante. Mentres tanto, os
excluídos seguen esperando. Para poder soster un estilo de vida que exclúe a
outros, ou para poder entusiasmarse con ese ideal egoísta, desenvolveuse unha
globalización da indiferenza. Case sen advertilo, volvémonos incapaces de
compadecernos ante os clamores dos outros, xa non choramos ante o drama dos
demais nin nos interesa coidalos, coma se todo fose unha responsabilidade allea
que non nos incumbe. A cultura do benestar anestésianos e perdemos a calma se o
mercado ofrece algo que aínda non compramos, mentres todas esas vidas truncadas
por falta de posibilidades nos parecen un mero espectáculo que de ningunha
maneira nos altera.
Non á nova idolatría do diñeiro
55. Unha das causas desta situación atópase na relación que
establecemos co diñeiro, xa que aceptamos pacíficamente o seu predominio sobre
nós e as nosas sociedades. A crise financeira que atravesamos fainos esquecer
que na súa orixe hai unha profunda crise antropolóxica: a negación da primacía
do ser humano! Creamos novos ídolos. A adoración do antigo becerro de ouro (cf.
Ex 32,1-35) atopou unha versión nova
e desapiadada no fetichismo do diñeiro e na ditadura da economía sen un rostro
e sen un obxectivo verdadeiramente humano. A crise mundial, que afecta as
finanzas e á economía, pon de manifesto os seus desequilibrios e, sobre todo, a
grave carencia da súa orientación antropolóxica que reduce ao ser humano a unha
soa das súas necesidades: o consumo.
56. Mentres as ganancias duns poucos crecen exponencialmente,
as da maioría quedan cada vez máis lonxe do benestar desa minoría feliz. Este
desequilibrio provén de ideoloxías que defenden a autonomía absoluta dos
mercados e a especulación financeira. Por iso é polo que negan o dereito de
control dos Estados, encargados de velar polo ben común. Instáurase unha nova
tiranía invisible, ás veces virtual, que impón, de forma unilateral e
implacable, as súas leis e as súas regras. Ademais, a débeda e os seus
intereses afastan aos países das posibilidades viables da súa economía e aos
cidadáns do seu poder adquisitivo real. A todo iso engádese unha corrupción
ramificada e unha evasión fiscal egoísta, que asumiron dimensións mundiais. O
afán de poder e de ter non coñece límites. Neste sistema, que tende a
fagocitarlo todo en orde a acrecentar beneficios, calquera cousa que sexa
fráxil, como o medio ambiente, queda indefensa ante os intereses do mercado
divinizado, convertidos en regra absoluta.
Non a un diñeiro que goberna en lugar de servir
57. Tras esta actitude escóndese o rexeitamento da ética e o
rexeitamento de Deus. A ética adoita ser mirada con certo desprezo burlón.
Considérase contraproducente, demasiado humana, porque relativiza o diñeiro e o
poder. Séntena como unha ameaza, pois condena a manipulación e a degradación da
persoa. En definitiva, a ética leva a un Deus que espera unha resposta
comprometida que está fóra das categorías do mercado. Para estas, se son
absolutizadas, Deus é incontrolable, inmanexable, mesmo perigoso, por chamar ao
ser humano á súa plena realización e á independencia de calquera tipo de
escravitude. A ética -unha ética non ideoloxizada- permite crear un equilibrio
e unha orde social máis humana. Neste sentido, animo aos expertos financeiros e
aos gobernantes dos países a considerar as palabras dun sabio da antigüidade: «Non
compartir cos pobres os propios bens é roubarlles e quitarlles a vida. Non son
nosos os bens que temos, senón seus»[55].
58. Unha reforma financeira que non ignore a ética requiriría
un cambio de actitude enérxico por parte dos dirixentes políticos, a quen
exhorto a afrontar este reto con determinación e visión de futuro, sen ignorar,
por suposto, a especificidade de cada contexto. O diñeiro debe servir e non
gobernar! O Papa ama a todos, ricos e pobres, pero ten a obrigación, en nome de
Cristo, de lembrar que os ricos deben axudar aos pobres, respectalos,
promocionalos. Exhórtovos á solidariedade desinteresada e a unha volta da
economía e as finanzas a unha ética en favor do ser humano.
Non á inequidade que xera violencia
59. Hoxe en moitas partes reclámase maior seguridade. Pero
ata que non se revertan a exclusión e a inequidade dentro dunha sociedade e
entre os distintos pobos será imposible erradicar a violencia. Acúsase da
violencia aos pobres e aos pobos pobres pero, sen igualdade de oportunidades,
as diversas formas de agresión e de guerra atoparán un caldo de cultivo que
tarde ou cedo provocará a súa explosión. Cando a sociedade -local, nacional ou
mundial- abandona na periferia unha parte de si mesma, non haberá programas
políticos nin recursos policiais ou de intelixencia que poidan asegurar
indefinidamente a tranquilidade. Isto non sucede soamente porque a inequidade
provoca a reacción violenta dos excluídos do sistema, senón porque o sistema
social e económico é inxusto na súa raíz. Así como o ben tende a comunicarse, o
mal consentido, que é a inxustiza, tende a expandir a súa potencia daniña e a
socavar silenciosamente as bases de calquera sistema político e social por máis
sólido que pareza. Se cada acción ten consecuencias, un mal enquistado nas
estruturas dunha sociedade ten sempre un potencial de disolución e de morte. É
o mal cristalizado en estruturas sociais inxustas, a partir do cal non pode
esperarse un futuro mellor. Estamos lonxe do chamado «fin da historia», xa que
as condicións dun desenvolvemento sustentable e en paz aínda non están
adecuadamente expostas e realizadas.
60. Os mecanismos da economía actual promoven unha
exacerbación do consumo, pero resulta que o consumismo desenfreado unido á
inequidade é dobremente daniño do tecido social. Así a inequidade xera tarde ou
cedo unha violencia que as carreiras armamentistas non resolven nin resolverán
xamais. Só serven para pretender enganar aos que reclaman maior seguridade,
coma se hoxe non soubésemos que as armas e a represión violenta, máis que
achegar solucións, crean novos e peores conflitos. Algúns simplemente se
regodean culpando aos pobres e aos países pobres dos seus propios males, con
indebidas xeneralizacións, e pretenden atopar a solución nunha «educación» que
os tranquilice e os converta en seres domesticados e inofensivos. Isto vólvese
aínda máis irritante se os excluídos ven crecer ese cancro social que é a
corrupción profundamente arraigada en moitos países -nos seus gobernos,
empresarios e institucións- calquera que sexa a ideoloxía política dos
gobernantes.
Algúns desafíos culturais
61. Evanxelizamos tamén cando tratamos de afrontar os
diversos desafíos que poidan presentarse[56]. Ás veces estes maniféstanse en
verdadeiros ataques á liberdade relixiosa ou en novas situacións de persecución
aos cristiáns, as cales nalgúns países alcanzaron niveis alarmantes de odio e
violencia. En moitos lugares trátase máis ben dunha difusa indiferenza
relativista, relacionada co desencanto e a crise das ideoloxías que se provocou
como reacción contra todo o que pareza totalitario. Isto non prexudica só á
Igrexa, senón á vida social en xeral. Recoñezamos que unha cultura, na cal cada
un quere ser o portador dunha propia verdade subxectiva, volve difícil que os
cidadáns desexen integrar un proxecto común máis aló dos beneficios e desexos
persoais.
62. Na cultura
predominante, o primeiro lugar está ocupado polo exterior, o inmediato, o
visible, o rápido, o superficial, o provisorio. O real cede o lugar á
aparencia. En moitos países, a globalización significou unha acelerada
deterioración das raíces culturais coa invasión de tendencias pertencentes a
outras culturas, economicamente desenvolvidas pero eticamente debilitadas. Así
o manifestaron en distintos Sínodos os Bispos de varios continentes. Os Bispos africanos, por exemplo,
retomando a Encíclica Sollicitudo rei socialis, sinalaron anos atrás que moitas
veces se quere converter aos países de África en simples «pezas dun mecanismo e
dunha engrenaxe xigantesca. Isto sucede a miúdo no campo dos medios de
comunicación social, os cales, ao estar dirixidos maiormente por centros da parte
Norte do mundo, non sempre teñen na debida consideración as prioridades e os
problemas propios destes países, nin respectan a súa fisonomía cultural»[57]. Igualmente,
os Bispos de Asia «subliñaron os influxos que desde o exterior se exercen sobre
as culturas asiáticas. Están a aparecer novas formas de conduta, que son
resultado dunha excesiva exposición aos medios de comunicación social […] Iso
ten como consecuencia que os aspectos negativos das industrias dos medios de
comunicación e de entretemento pon en perigo os valores tradicionais»[58].
63. A fe católica de moitos pobos enfróntase hoxe co desafío
da proliferación de novos movementos relixiosos, algúns tendientes ao
fundamentalismo e outros que parecen propor unha espiritualidade sen Deus. Isto
é, por unha banda, o resultado dunha reacción humana fronte á sociedade
materialista, consumista e individualista e, por outra banda, un aproveitamento
das carencias da poboación que vive nas periferias e zonas empobrecidas, que
sobrevive no medio de grandes dores humanas e busca solucións inmediatas para
as súas necesidades. Estes movementos relixiosos, que se caracterizan pola súa
sutil penetración, veñen encher, dentro do individualismo imperante, un baleiro
deixado polo racionalismo secularista. Ademais, é necesario que recoñezamos
que, se parte do noso pobo bautizado non experimenta a súa pertenza á Igrexa,
débese tamén á existencia dunhas estruturas e a un clima pouco acolledores
nalgunhas das nosas parroquias e comunidades, ou a unha actitude burocrática
para dar resposta aos problemas, simples ou complexos, da vida dos nosos pobos.
En moitas partes hai un predominio do administrativo sobre o pastoral, así como
unha sacramentalización sen outras formas de evanxelización.
64. O proceso de secularización tende a reducir a fe e a
Igrexa ao ámbito do privado e do íntimo. Ademais, ao negar toda transcendencia,
produciu unha crecente deformación ética, un enfraquecemento do sentido do
pecado persoal e social e un progresivo aumento do relativismo, que ocasionan
unha desorientación xeneralizada, especialmente na etapa da adolescencia e a
mocidade, tan vulnerable aos cambios. Como ben indican os Bispos de Estados Unidos
de América, mentres a Igrexa insiste na existencia de normas morais obxectivas,
válidas para todos, «hai quen presentan este ensino como inxusta, isto é, como
oposta aos dereitos humanos básicos. Tales alegacións adoitan provir dunha
forma de relativismo moral que está unida, non sen inconsistencia, a unha
crenza nos dereitos absolutos dos individuos. Neste punto de vista percíbese á
Igrexa coma se promovese un prexuízo particular e coma se interferise coa
liberdade individual»[59]. Vivimos nunha sociedade da información que nos
satura indiscriminadamente de datos, todos no mesmo nivel, e termina levándonos
a unha tremenda superficialidade á hora de expor as cuestións morais. Por
conseguinte, vólvese necesaria unha educación que ensine a pensar críticamente
e que ofreza un camiño de maduración en valores.
65. A pesar de toda a corrente secularista que invade as
sociedades, en moitos países -aínda onde o cristianismo é minoría- a Igrexa
católica é unha institución crible ante a opinión pública, confiable no que
respecta ao ámbito da solidariedade e da preocupación polos máis carenciados.
En repetidas ocasións serviu de mediadora en favor da solución de problemas que
afectan á paz, a concordia, a terra, a defensa da vida, os dereitos humanos e
cidadáns, etc. E canto achegan as escolas e universidades católicas en todo o
mundo! É moi bo que así sexa. Pero cústanos mostrar que, cando expomos outras
cuestións que espertan menor aceptación pública, facémolo por fidelidade ás
mesmas conviccións sobre a dignidade humana e o ben común.
66. A familia atravesa unha crise cultural profunda, como tódalas
comunidades e vínculos sociais. No caso da familia, a fraxilidade dos vínculos
vólvese especialmente grave porque se trata da célula básica da sociedade, o
lugar onde se aprende a convivir na diferenza e a pertencer a outros, e onde os
pais transmiten a fe aos seus fillos. O matrimonio tende a ser visto como unha
mera forma de gratificación afectiva que pode constituírse de calquera xeito e
modificarse de acordo coa sensibilidade de cada un. Pero a achega indispensable
do matrimonio á sociedade supera o nivel da emotividade e o das necesidades
circunstanciais da parella. Como ensinan os Bispos franceses, non procede «do
sentimento amoroso, efémero por definición, senón da profundidade do compromiso
asumido polos esposos que aceptan entrar nunha unión de vida total»[60].
67. O individualismo posmoderno e globalizado favorece un
estilo de vida que debilita o desenvolvemento e a estabilidade dos vínculos
entre as persoas, e que desnaturaliza os vínculos familiares. A acción pastoral
debe mostrar mellor aínda que a relación co noso Pai esixe e alenta unha
comuñón que sane, promova e afiance os vínculos interpersoais. Mentres no
mundo, especialmente nalgúns países, reaparecen diversas formas de guerras e
enfrontamentos, os cristiáns insistimos na nosa proposta de recoñecer ao outro,
de sanar as feridas, de construír pontes, de estreitar lazos e de axudarnos «mutuamente a levar as cargas» (Ga 6,2).
Por outra banda, hoxe xorden moitas formas de asociación para a defensa de
dereitos e para a consecución de nobres obxectivos. Así se manifesta unha sede
de participación de numerosos cidadáns que queren ser construtores do
desenvolvemento social e cultural.
Desafíos da inculturación da fe
68. O substrato cristián dalgúns pobos -sobre todo
occidentais- é unha realidade viva. Alí atopamos, especialmente nos máis
necesitados, unha reserva moral que garda valores de auténtico humanismo
cristián. Unha mirada de fe sobre a realidade non pode deixar de recoñecer o
que sementa o Espírito Santo. Sería desconfiar da súa acción libre e xenerosa
pensar que non hai auténticos valores cristiáns onde unha gran parte da
poboación recibiu o Bautismo e expresa a súa fe e a súa solidariedade fraterna
de múltiples maneiras. Alí hai que recoñecer moito máis que unhas «sementes do
Verbo», xa que se trata dunha auténtica fe católica con modos propios de
expresión e de pertenza á Igrexa. Non convén ignorar a tremenda importancia que
ten unha cultura marcada pola fe, porque esa cultura evanxelizada, máis aló dos
seus límites, ten moitos máis recursos que unha mera suma de crentes fronte aos
embates do secularismo actual. Unha cultura popular evanxelizada contén valores
de fe e de solidariedade que poden provocar o desenvolvemento dunha sociedade
máis xusta e crente, e posúe unha sabedoría peculiar que hai que saber
recoñecer cunha mirada agradecida.
69. É imperioso a necesidade de evanxelizar as culturas para
inculturar o Evanxeo. Nos países de tradición católica tratarase de acompañar,
coidar e fortalecer a riqueza que xa existe, e nos países doutras tradicións
relixiosas ou profundamente secularizados tratarase de procurar novos procesos
de evangelización da cultura, aínda que supoñan proxectos a moi longo prazo.
Non podemos, con todo, descoñecer que sempre hai un chamado ao crecemento. Toda
cultura e todo grupo social necesitan purificación e maduración. No caso das
culturas populares de pobos católicos, podemos recoñecer algunhas debilidades
que aínda deben ser sanadas polo Evanxeo: o machismo, o alcolismo, a violencia
doméstica, unha escasa participación na Eucaristía, crenzas fatalistas ou
supersticiosas que fan recorrer á bruxaría, etc. Pero é precisamente a piedade
popular o mellor punto de partida para sanalas e liberalas.
70. Tamén é certo que ás veces o acento, máis que no impulso
da piedade cristiá, colócase en formas exteriores de tradicións de certos
grupos, ou en supostas revelacións privadas que se absolutizan. Hai certo
cristianismo de devocións, propio dunha vivencia individual e sentimental da
fe, que en realidade non responde a unha auténtica «piedade popular». Algúns
promoven estas expresións sen preocuparse pola promoción social e a formación
dos fieis, e en certos casos fano para obter beneficios económicos ou algún
poder sobre os demais. Tampouco podemos ignorar que nas últimas décadas
produciuse unha ruptura na transmisión xeracional da fe cristiá no pobo
católico. É innegable que moitos se senten desencantados e deixan de
identificarse coa tradición católica, que son máis os pais que non bautizan aos
seus fillos e non lles ensinan a rezar, e que hai un certo éxodo cara a outras
comunidades de fe. Algunhas causas desta ruptura son: a falta de espazos de
diálogo familiar, a influencia dos medios de comunicación, o subxetivismo
relativista, o consumismo desenfreado que alenta o mercado, a falta de
acompañamento pastoral aos máis pobres, a ausencia dunha acollida cordial nas
nosas institucións, e a nosa dificultade para recrear a adhesión mística da fe
nun escenario relixioso plural.
Desafíos das culturas urbanas
71. A nova Xerusalén, a Cidade santa (cf. Ap 21,2-4), é o destino cara a onde
peregrina toda a humanidade. É rechamante que a revelación nos diga que a
plenitude da humanidade e da historia se realiza nunha cidade. Necesitamos
recoñecer a cidade desde unha mirada contemplativa, isto é, unha mirada de fe
que descubra ao Deus que habita nos seus fogares, nas súas rúas, nas súas
prazas. A presenza de Deus acompaña as procuras sinceras que persoas e grupos
realizan para atopar apoio e sentido ás súas vidas. El vive entre os cidadáns
promovendo a solidariedade, a fraternidade, o desexo de ben, de verdade, de
xustiza. Esa presenza non debe ser fabricada senón descuberta, desvelada. Deus
non se oculta a aqueles que o buscan cun corazón sincero, aínda que o fagan ás
apalpadelas, de maneira imprecisa e difusa.
72. Na cidade, o relixioso está mediado por diferentes
estilos de vida, por costumes asociados a un sentido do temporal, do
territorial e das relacións, que difire do estilo dos habitantes rurais. Nas
súas vidas cotiás os cidadáns moitas veces loitan por sobrevivir, e nesas
loitas escóndese un sentido profundo da existencia que adoita entrañar tamén un
fondo sentido relixioso. Necesitamos contemplalo para lograr un diálogo como o
que o Señor desenvolveu coa samaritana, xunto ao pozo, onde ela buscaba saciar
a súa sede (cf. Xn 4,7-26).
73. Novas culturas continúan xestándose nestas enormes
xeografías humanas nas que o cristián xa non adoita ser promotor ou xerador de
sentido, senón que recibe delas outras linguaxes, símbolos, mensaxes e
paradigmas que ofrecen novas orientacións de vida, frecuentemente en contraste
co Evanxeo de Xesús. Unha cultura inédita latexa e elabórase na cidade. O
Sínodo constatou que hoxe as transformacións desas grandes áreas e a cultura
que expresan son un lugar privilexiado da nova evanxelización.[61] Isto require
imaxinar espazos de oración e de comuñón con características novas, máis
atractivas e significativas para os habitantes urbanos. Os ambientes rurais,
pola influencia dos medios de comunicación de masas, non están alleos a estas
transformacións culturais que tamén operan cambios significativos nos seus
modos de vida.
74. Imponse unha evanxelización que ilumine os novos modos de
relación con Deus, cos outros e co espazo, e que suscite os valores
fundamentais. É necesario chegar alí onde se xestan os novos relatos e
paradigmas, alcanzar coa Palabra de Xesús os núcleos máis profundos da alma das
cidades. Non hai que esquecer que a cidade é un ámbito multicultural. Nas
grandes urbes pode observarse un armazón no que grupos de persoas comparten as
mesmas formas de soñar a vida e similares imaxinarios e constitúense en novos
sectores humanos, en territorios culturais, en cidades invisibles. Variadas
formas culturais conviven de feito, pero exercen moitas veces prácticas de
segregación e de violencia. A Igrexa está chamada a ser servidora dun difícil
diálogo. Por outra banda, aínda que hai cidadáns que conseguen os medios
adecuados para o desenvolvemento da vida persoal e familiar, son moitísimos os
«non cidadáns», os «cidadáns a medias» ou os «sobrantes urbanos». A cidade
produce unha sorte de permanente ambivalencia, porque, ao mesmo tempo que
ofrece aos seus cidadáns infinitas posibilidades, tamén aparecen numerosas
dificultades para o pleno desenvolvemento da vida de moitos. Esta contradición
provoca sufrimentos lacerantes. En moitos lugares do mundo, as cidades son
escenarios de protestas masivas onde miles de habitantes reclaman liberdade,
participación, xustiza e diversas reivindicacións que, se non son adecuadamente
interpretadas, non poderán acalarse pola forza.
75. Non podemos ignorar que nas cidades facilmente se desenvolven
o tráfico de drogas e de persoas, o abuso e a explotación de menores, o
abandono de anciáns e enfermos, varias formas de corrupción e de crime. Ao
mesmo tempo, o que podería ser un precioso espazo de encontro e solidariedade,
frecuentemente se converte no lugar da fuxida e da desconfianza mutua. As casas
e os barrios constrúense máis para illar e protexer que para conectar e
integrar. A proclamación do Evanxeo será unha base para restaurar a dignidade
da vida humana neses contextos, porque Xesús quere derramar nas cidades vida en
abundancia (cf. Xn 10,10). O sentido
unitario e completo da vida humana que propón o Evanxeo é o mellor remedio para
os males urbanos, aínda que debamos advertir que un programa e un estilo
uniforme e inflexible de evanxelización non son aptos para esta realidade. Pero
vivir a fondo o humano e introducirse no corazón dos desafíos como fermento
testemuñal, en calquera cultura, en calquera cidade, mellora ao cristián e
fecunda a cidade.
---------------------------------------------
[53] Xoán
Paulo II, Exhort. ap. postsinodal Pastores dabo vobis (25 marzo 1992), 10: AAS
84 (1992), 673.
[54] Paulo
VI, Carta enc. Ecclesiam suam (6 agosto 1964), 19: AAS 56 (1964), 632.
[55] San Xoán
Crisóstomo, De Lazaro Concio II, 6: PG 48, 992D.
[56] Cf.
Propositio 13.
[57] Xoán
Paulo II, Exhort. ap. postsinodal Ecclesia in Africa (14 setembro 1995), 52:
AAS 88 (1996), 32-33; Id., Carta enc. Sollicitudo rei socialis (30 decembro
1987), 22: AAS 80 (1988), 539.
[58]
XoánPaulo II, Exhort. ap. postsinodal Ecclesia in Asia (6 novembro 1999), 7:
AAS 92 (2000), 458.
[59] United
States Conference of Catholic Bishops, Ministry to Persons with a Homosexual
Inclination: Guidelines for Pastoral Care (2006), 17.
[60]
Conférence des Évêques de France. Conseil Famille et Société, Élargir le
mariage aux personnes de même sexe? Ouvrons le débat! (28 septiembre 2012).
[61] Cf.
Propositio 25.
No hay comentarios:
Publicar un comentario