Ficha e Lectio - Domingo 18 Ord C





Xesús négase a mediar nunha disputa entre irmáns non por eludir unha decisión controvertida, senón para liberar ao seu interlocutor do seu afán de posuír. Non quere entrar en disputas, porque non desexa axuizar a ninguén; busca que todos se abran á xustiza de Deus. É van botar en falta, di, o que non pode asegurar a propia existencia; non é xuicioso perder a vida, familiar neste caso, por aquilo que non pode manternos en vida. 

O caso é que, sen buscala, presentáraselle a Xesús unha situación envexable; poucas veces fora tan desexada unha intervención súa nun asunto que non esixía un milagre. Non lle pedían a Xesús que mostrase o seu poder e compaixón, senón o seu xuízo e imparcialidade. Só o que llo pedisen demostraba xa a aceptación de que gozaba entre o pobo: era visto como un posible bo mediador entre irmáns. Por iso, é tan sorprendente a súa negativa. Non era ese, pensaba el, o seu oficio. É verdade que, ao indicar a inutilidade de loitar por canto, sendo bo, non asegura a propia existencia, dá xa unha resposta, indirecta pero eficaz, aos irmáns que litigaban por un legado que, por moito que valese, non aseguraba o máis prezado que xa tiñan, a propia vida. 

Xesús non quere impor o seu pensamento, dando valor de obrigado cumprimento ao seu ensino. No canto de resolver un caso particular, instrúe aos seus oíntes. Xesús quixo convencer a todos sobre o precario valor dos bens materiais; non se contentaba con vencer a resistencia dun a compartir co seu irmán os bens herdados. Utilizou o caso particular como motivo dun ensino universal. Nada que teña que repartirse, como unha herdanza, por boa que fóra, merece a pena dunha división familiar; nada que poida perderse, como o legado paterno, por precioso que resulte, compensa a perda da fraternidade. Non é o que xa se ten, nin o que se vai a alcanzar, senón canto se é, o que ben merece loita e esforzo. Se a vida propia non depende das propias cousas, de pouco serve desvivirse por telas.

Xesús respondeu o irmán que imploraba xustiza - só xustiza!- que mellor é renunciar aos bens que nos son debidos que perder a vida, e a familia, no intento de recuperalos. Xesús non pensaba en "restablecer" a irmandade distribuíndo xustiza, quixo, máis ben, sandar de raíz do corazón do home, patria da súa cobiza. De feito, unha vez que negou a un a súa intervención, diríxese a todos pero con "outro" tema: o que de verdade sa ao home, e as súas relacións cos demais, non é (ob)ter o que a un se lle debe, senón renunciar a ter máis de canto xa posúe. Non é, pois, cuestión de ter moito ou pouco, senón de querer máis, sexa un rico ou non tanto.

De que nos serviría gañar o que é noso, se non temos tempo para gozar diso? Para que ser donos de moitas cousas, se non somos amos da nosa vida? E é que -pensa Xesús-, se a abundancia de bens non asegura a sobrevivencia, quen busca xustiza por obtelos non está seguro de gozalos. É precario fundar a propia existencia en bens que non poden garantila; ter cousas que pertencen ao irmán non é a mellor maneira de manter a propia vida. Acumular o que se debe compartir con outros poida que nos faga máis ricos, pero certamente fainos menos humanos. Nin somos mellores polos bens que temos, nin nos fai ben conservar o que pertence ao irmán. As cousas que temos, as persoas coas que convivimos, son bos na medida en que sosteñen a nosa vida, satisfacendo as necesidades máis urxentes, sexan de pan ou de amor. Non é digno de ser roubado a ninguén o que non asegura nin un día a nosa vida. Por moi necesario que sexa, ningún ben é tan precioso como a propia vida ou a vida do irmán: a todo deberiamos poder renunciar menos a elas. 
A postura de Xesús non "toca" directamente a cantidade de bens que se teñen, senón a actitude que nos provoca o telos. Sexan moitos ou sexan escasos, os bens posuídos alimentan o desexo de posuír máis e mellor. E esa "cobiza" adoita pór en cuestión a propia vida, ben supremo, porque non hai ben sen ela, ben precioso porque non hai prezo que pagar para conseguila. Xesús desvela así a raíz desa insatisfacción profunda que nos posúe cando non chegamos a posuír os bens que ambicionamos, cando nos posúen os bens que non temos. E dános un criterio para "sandarnos" da cobiza: valorar a vida como ben gratuíto é vivir apreciando máis o que xa se ten e "menos-prezando" canto aínda non posuímos; descubrir a vida como don supremo é vivir facendo pequenos cuantos bens fáltennos e recoñecer gozosos os que posuímos. Quen vive sabendo que ten o mellor, o don da vida, pode pasarlla sen ter que gozar de todo.

Non é así, por desgraza, como vivimos. Posúenos o afán de posuír. Vixiamos por conservar o que obtivemos e desvelámonos por conseguir o que non temos. Desvivímonos hoxe por ter mañá de que vivir e non aprendemos a vivir co que xa posuímos. Alimentamos a nosa inseguridade acumulando bens polo si ou polo non, sen darnos conta de que non temos asegurado o día de mañá?, nin sequera o día de hoxe. Non son, pois, os bens que amontoamos na vida o que debe darnos confianza e, moito menos, se no intento empobrecemos aos demais. A alegría de vivir que se base no que se conseguiu na vida non ten futuro. Escaso é o gozo que nace da abundancia; os bens sobreviviranlle a quen puxo neles a súa felicidade. 
Coa parábola do rico necio, Xesús quería ilustrar canto acababa de dicir á súa audiencia: de ben pouco serve apropiarse de moitos bens se non se é dono da propia vida. Pois ben, para entender a Xesús hai que caer na conta de que a actuación do rico foi non só lóxica, senón loable. O terratenente actúa con previsión e dilixencia, cando prevendo unha boa colleita, saca as consecuencias: primeiro, agrandará os seus almacéns; despois, gozará das súas riquezas. Non é en absoluto desatinado pensar en agrandar celeiros, cando se aveciña unha boa colleita. Buscar o modo de que non se perda nada, é o menos que pode esperarse dun propietario juicioso. Alegrarse polo que se ve vir, non é alimentar ilusións vas. O terrateniente planeou os arranxos por facer e alegrouse da riqueza que estaba por vir. Era un home afortunado e non quixo actuar á lixeira. Xesús, en cambio, non ve así as cousas. Quen pon a súa confianza no que conseguiu, quen cifra a súa felicidade na abundancia, deixará os seus bens ao deixar a vida e quedará sen propiedades e sen Deus.

Algo moi grave ten que esconderse nesa actitude do rico, tan razoable en aparencia, como para que Xesús poña en boca de Deus - algo inusual nas súas parábolas - a condena: é necio quen pon a súa felicidade en posuír cousas, quen sente seguro polo moito que vai ter, sen decatarse de que por moito que acumule na vida non sabe se amencerá de novo mañá. Os bens que tan facilmente poden perderse non han de ser os bens mellor apreciados, nin son os máis preciosos. Non ter a Deus como supremo ben, fai inútiles todos os bens que se teñan. Pór en algo que non sexa Deus a razón da felicidade, é arriscarse a perdela. Non poderá asegurar os seus bens nin unha noite sequera, quen non se asegura de que Deus é o seu Ben. A necedad do que ten moitos bens é sempre maior que os seus celeiros: porque deixa encher a súa vida de canto aínda non se posúe; deixarse posuír polo que pode un ter aínda leva a perder o que desde sempre se tivo, a Deus e os seus bens. O ben non é o que nos falta, senón o que Deus estaría disposto a concedernos se El fose o noso único Ben.

Xesús critica esa cobiza que consiste non só en desexar máis, senón en vivir mellor, e sós. O terrateniente soñaba cunha gran colleita porque lle permitiu darse a "gran" vida el só. Amasar riqueza para si mesmo empobrece ao rico, porque lle priva do irmán necesitado, porque fai innecesario ao que menos ten, porque cre que pode vivir e gozar sen el. É necio quen imaxina os seus bens segundo sexan as súas necesidades, quen agranda os seus desexos só porque é grande o seu baleiro. Quen non pon a súa seguridade en Deus, non poderá asegurar os seus bens, nin a súa vida unha noite máis sequera. Fronte a un Deus que pretende ser o noso Ben único non pode nacer máis que o desexo de terlle. E se se lle ten, non se manteñen outros desexos nin outros bens. A felicidade do crente non está en ter máis, senón en saberse mellor mantido. Tendo a Deus sobrarannos todas as cousas e non nos faltará alegría de vivir.




Comentarios

Publicacións populares