Traballar a XORNADA MUNDIAL DA XUVENTUDE 10
Catequese 8 - Dános o seu Espírito, que nos une a El e conságranos
Jesús envíanos o Espírito Santo para mostrar o amor de Deus
Obxecto da Catequese:
Mostrar que na vinda do Espírito Santo realízase plenamente o designio salvífico de Deus. Xesús envía o Espírito do seo do Pai para mostrar o amor de Deus, que se manifesta dun modo privilexiado no corazón humano. Ser conscientes de que o Espírito segue actuando hoxe na Igrexa. O único Espírito maniféstase nos distintos dons e carismas realizando a unidade da Igrexa a través de diferentes ministerios.
Síntese:
1. O acontecemento de Pentecostés
2. O Espírito Santo no Antigo Testamento
2. Xesús é o Cristo, o Ungido polo Espírito Santo
4. O cristián recibe a unción do Espírito Santo a imaxe de Cristo
5. O Espírito na vida da Igrexa
Texto:
1. O acontecemento de Pentecostés
É San Lucas, o autor do libro dos Feitos dos Apóstolos, o que describe o que sucedeu en Pentecostés:
Ao chegar o día de Pentecostés, estaban todos reunidos nun mesmo lugar. De súpeto veu do ceo un ruído como o dun refacho de vento impetuoso, que encheu toda a casa na que se atopaban. Aparecéronselles unhas linguas como de lume que se repartiron e pousáronse sobre cada un deles; quedaron todos cheos do Espírito Santo e puxéronse a falar noutras linguas, segundo o Espírito concedíalles expresarse. Había en Xerusalén homes piadosos, que alí residían, vindos de todas as nacións que hai baixo o ceo. Ao producirse aquel ruído a xente congregouse e encheuse de estupor ao ouvirlles falar cada un na súa propia lingua. Estupefactos e admirados dicían: "É que non son galileos todos estes que están a falar? Pois como cada un de nós ouvímoslles en nosa propia lingua nativa? Partos, medos e elamitas; habitantes de Mesopotamia, Xudea, Capadocia, o Ponto, Asia, Frigia, Panfilia, Exipto, a parte de Libia fronteiriza con Cirene, forasteiros romanos, xudeus e prosélitos, cretenses e árabes, todos lles ouvimos falar na nosa lingua as marabillas de Deus". Todos estaban estupefactos e perplexos e dicíanse uns a outros: "Que significa isto?". Outros en cambio dicían ríndose: "Están cheos de mosto!". Entón Pedro, presentándose co Once, levantou a súa voz e díxolles: "Xudeus e habitantes todos de Xerusalén: Que vos quede isto ben claro e prestade atención ás miñas palabras: Non están estes bébedos, como vós supondes, pois é a hora terza do día, senón que é o que dixo o profeta: Sucederá nos últimos días, di Deus: Derramarei o meu Espírito sobre toda carne, e profetizarán os vosos fillos e as vosas fillas; os vosos mozos verán visións e os vosos anciáns soñarán soños. E eu sobre os meus servos e sobre as miñas servas derramarei o meu Espírito. Farei prodixios arriba no ceo e sinais abaixo na terra" (Ftos. 2, 1-19).
En Pentecostés maniféstase o Espírito Santo aos apóstolos. É o Espírito que Xesús prometera que enviaría do seo do Pai: "Eu pedirei ao Pai e daravos outro Paráclito, para que estea convosco para sempre" (Xn 14,16). A promesa de Xesús "eu estou convosco todos os días até o fin do mundo" (Mt 28,20) cúmprese no seu Espírito. O Pai, que enviara a Xesús na encarnación, envía en Pentecostés ao Espírito Santo (Gal 4,4-6) que leva a cumprimento o que Xesús manifestara.
O Espírito que aparece en Pentecostés con dons extraordinarios é o mesmo Espírito que se manifestou en toda a historia da salvación: desde a creación até hoxe. No Antigo Testamento xa se manifesta este Espírito, pero é en Cristo cando o Espírito móstrase en plenitude.
2. O Espírito Santo no Antigo Testamento
Hai unidade entre o Antigo e o Novo Testamento. O que se manifesta claramente na Nova Alianza, a partir da vinda de Xesús á terra, xa aparece veladamente na Antiga.
Na Xénese, Deus crea o cosmos polo seu Espírito "que aleteaba sobre as augas" (Xn 1,2). Este mesmo Espírito é o que intervén, xunto co Pai e o Fillo, na creación do home a imaxe e semellanza de Deus (Gn 1,26), é o Espírito que Yahvé sopra sobre o barro modelado segundo o segundo relato da creación do home (Gn 2,7).
O Espírito maniféstase no Antigo Testamento a través de personaxes elixidos por Deus para ser os mediadores da súa acción e da súa vida. Nos patriarcas o Espírito revélase por medio da bendición que reciben e transmiten de xeración en xeración. Abrahán, o primeiro dos patriarcas, é bendicido polo Deus que cumpre coa súa promesa dunha gran descendencia. El recibe, á súa vez, a vocación de bendicir á posteridade.
Despois da época dos patriarcas, o pobo de Israel, esclavizado baixo o poder exipcio recibe un novo mediador. Deus elixe a Moisés para salvar ao seu pobo, para que faga de ponte entre Deus e o pobo. Ademais, Moisés unxe co óleo santo aos sacerdotes da tribo de Leví para que sirvan a Deus e aos israelitas a través do culto. Na Lei, Deus manifesta o seu Amor polo pobo. Pero son os profetas os que reciben a inspiración do Espírito Santo dun modo especial. O Espírito vén e manifesta a través dos profetas unha mensaxe (palabra) ou lles encomenda unha acción (obra). Atopamos moitas veces que se di: "Veu sobre el o Espírito" (p. ex. en 2Cro 15, 1; 20, 14; Jc 3, 10; 11, 29; 15, 14); "o espírito de Yahvé revestiu " (Jc 6, 34; 1Cro 12, 19; 2Cro 24, 20). O Espírito vén ao elixido, revísteo e comunícalle unha mensaxe ou lle encomenda unha misión concreta, que pode ser temporal ou permanente.
Os profetas anuncian a Cristo e preparan o camiño para a súa vinda. O último profeta, gozne entre o Antigo e o Novo Testamento, é Xoán Bautista, o Precursor. O seu nacemento singular dunha estéril (Isabel) será principio da súa singular misión: sinalar ao Mesías. "Viu a Xesús vir cara a el e di: Velaí o Cordeiro de Deus, que quita o pecado do mundo" (Jn 1,29).
3. Xesús é o Cristo, o Unxido polo Espírito Santo
As profecías cúmprense en Xesús. El é o Mesías anunciado polos profetas. Os seus trazos manifestáronse nos Cantos do Servo de Yahvé (Is 42,1-9; 49,1-6; 50,4-10 e 52,13-53,12). Xesús aprópiase a profecía de Is 61,1ss:
O Espírito do Señor está sobre min, porque me unxiu para anunciar aos pobres a Boa Nova, envioume a proclamar a liberación aos cativos e a vista aos cegos, para dar a liberdade aos oprimidos e proclamar un ano de graza do Señor. Enrolando o volume devolveuno ao ministro, e sentou. Na sinagoga todos os ollos estaban fixos nel. Comezou, pois, a dicirlles: "Esta Escritura, que acabades de ouvir, cumpriuse hoxe". E todos daban testemuño del e estaban admirados das palabras cheas de graza que saían da súa boca (Lc 4, 18-22).
Cristo é o Profeta escatológico. É profeta pero máis que profeta. É o Fillo de Deus que recibe tamén como home o Espírito Santo. A misión de Xesús consiste en manifestar o amor do Pai a través da predicación e das súas obras, signos e milagres . Así se manifesta o seu designio de salvación: anunciar a Boa Noticia, liberar, curar. O poder do Espírito Santo capacita á humanidade de Xesús para ser canle da salvación de Deus.
Xesús é o Mesías, o Cristo, o "Unxido". Mesías (en hebreo ) é o mesmo que Cristo (en grego) e significa "Unxido". O Pai unxe a Xesús co Espírito Santo, como asegura Pedro: "Deus, a Xesús de Nazaret, unxiulle co Espírito Santo e con poder" (Hch 10, 38). É Deus Pai, a fonte na Trindade, que envía ao Espírito para que descenda sobre a humanidade de Xesús.
O Fillo de Deus recibiu desde sempre a unción do Espírito Santo polo Pai. A novidade, da que fala Pedro no texto dos Feitos dos Apóstolos, é que tamén Xesús, en canto home, recibe a unción do Espírito. Por tanto en Xesucristo podemos distinguir dous uncióne: a unción como Fillo de Deus, que recibe desde toda a eternidade, e a unción na súa humanidade. El é Cristo (=Unxido) desde sempre como Deus e é Cristo (=Unxido) tamén como home desde a encarnación. Á súa vez, na súa existencia humana, é unxido en distintos momentos polo Espírito Santo.
O proceso de glorificación da natureza humana dáse na propia carne de Xesús a través de toda a súa vida. San Lucas fálanos deste crecemento de graza: "Xesús progresaba en sabedoría, en estatura e en graza ante Deus e ante os homes" (Lc 2, 52; cf. Lc 2, 40). Desde neno, Xesús crece non só fisicamente, senón tamén na acollida do Espírito na súa humanidade. Aínda que a vida de Cristo desde a súa concepción é un ir recibindo o Espírito para que Este vaia posuíndo a carne humana, hai momentos clave dese progreso: a encarnación, o bautismo no Xordán, a morte e a resurrección.
Na encarnación o Verbo de Deus, sen deixar a súa divindade, asume a carne humana pola acción do Espírito Santo. O credo apostólico dio así: "concibido por obra e graza do Espírito Santo". De maneira que o Fillo de Deus, tomando a carne e sen perder a súa condición divina, faise home. Pola encarnación, en Xesús está presente e actuante o Espírito Santo. Estao na súa divindade (aí non hai cambios) e comeza a facerse presente na súa humanidade: hai unha presenza incipiente do Espírito que interveu na súa concepción de María Virxe. Ao encarnarse o Verbo asume a humanidade, toma a carne humana para divinizarla. Por tanto, o Verbo encarnado, en canto home, non ten desde o principio a plenitude do Espírito (en canto Deus si, pero non como home). O Verbo divino toma a carne para ungirla co Espírito e levala á gloria do Pai.
Despois do bautismo no Xordán recibe a unción do Espírito con vistas á súa misión de mediación entre Deus e os homes. O Espírito Santo maniféstase a través da humanidade de Xesús revelando o seu inmenso poder. A carne de Cristo, como tamén a letra da Sacra Escritura, é mediación privilexiada da manifestación do Espírito Santo. A través da humanidade de Xesús o home de fe descobre a forza do Espírito Santo, así como mediante a Escritura o crente accede a comprender a Palabra de Deus desde o Espírito Santo. Só desde a fe pódese acoller ao Espírito, escondido baixo os límites da carne de Cristo e velado baixo a letra da Sacra Escritura.
A humanidade ten carácter de mediación. É tal a forza do Espírito que a súa acción se transmite a través do corpo de Xesús, de todos os seus membros corporais, chegando mesmo á orla do seu manto . O poder salvífico de Xesús realízase a través da súa humanidade, que é, neste sentido, sacramento (signo) da acción de salvación de Deus co seu pobo.
A última etapa da vida de Xesús é o misterio pascual. Somentes cando Xesús resucita é glorificado plenamente tamén no seu corpo. Cristo é plenificado polo Espírito na resurrección despois de ser perfeccionado pola paixón e a cruz.
Todo isto ten un sentido. O Verbo asume a carne para que o ser humano poida ser glorificado polo Espírito Santo e así participar da condición divina. Se a "carne" (humanidade) de Cristo vaise "espiritualizando", recibindo progresivamente a efusión do Espírito até a glorificación total, faino coa fin de que tamén todo home poida ser glorificado en Cristo pola acción do Espírito Santo.
4. O cristián recibe a unción do Espírito Santo a imaxe de Cristo
Cristián quere dicir ser discípulo de Cristo, ser "unxido" como Cristo, marcado co selo do Espírito Santo cunha marca indeleble. Así a fixo o bautismo e logo a confirmación consolidouna.
Quen son eu? A miña identidade vén dada por ser home e cristián. Como ser humano fun creado a imaxe de Deus: son fillo do Pai a imaxe do Fillo polo Espírito Santo. Como cristián, polo bautismo son fillo de Deus, membro de Cristo ao participar do seu misterio pascual (morte e resurrección), son parte do seu Corpo (a Igrexa) e son Templo do Espírito Santo.
Ao ser creado recibín unha graza natural: o don de ser moldeado polo Pai coas súas mans (co Fillo e o Espírito Santo). Co bautismo fun re-creado. Recibín a graza santificante. É un novo don que se engade ao da creación. É tanto o amor de Deus comigo que quixo asociarme máis fondamente á súa propia vida, non só concedéndome unha natureza capaz de comunicarse con El, senón tamén me fai posible ser outro Cristo, a imaxe do Verbo encarnado.
É o Espírito Santo o que nos fai fillos en Cristo e só pola súa acción podemos chamar a Deus "Pai": "Como sodes fillos, Deus enviou aos nosos corazóns o Espírito do seu Fillo que clama: Abbá, Pai!" (Gal 4,6). O lugar onde o Espírito é enviado para habitar é o corazón humano, a alma, o espírito, é dicir: o máis profundo do noso ser. Dirá San Agustín que Deus é máis íntimo que nosa mesma intimidade.
O ser humano, sen ser divino, ten algo divino dentro que lle fai capaz de comunicarse con Deus, de ser como Deus, de entrar en comuñón con El. Grazas á presenza do Espírito no corazón o home pertence á familia de Deus como fillo seu.
O Espírito habita nos nosos corazóns que quedaron selados, pero na nosa historia hai outras experiencias que quedan impresas na nosa sensibilidade. Son experiencias que poden revelar o selo espiritual ou velala. Que experiencias revelan o don de Deus? As que teñen que ver coa esencia de Deus: as vivencias de amor, acollida, entrega, comuñón. En cambio velan a presenza do Espírito en nós as experiencias de desamor, rexeitamento, desprezo, que vividas como fracasos, frustracións e desenganos lévannos a complexos, medos, dúbidas. A experiencia do amor fainos sentirnos seguros, pero as de desamor lévannos á inseguridade. Deus deunos o don do Espírito Santo para que vivamos na seguridade- confianza dun amor incondicional.
5. O Espírito na vida da Igrexa
O texto dos Feitos dos Apóstolos manifesta a sorpresa dos que ven ese acontecemento: "A xente congregouse e encheuse de estupor ao ouvirlles falar cada un na súa propia lingua. Estupefactos e admirados.". O Espírito maniféstase cumpríndose a profecía de Xoel: "Derramarei o meu Espírito sobre toda carne, e profetizarán os vosos fillos e as vosas fillas; os vosos mozos verán visións e os vosos anciáns soñarán soños. E eu sobre os meus servos e sobre as miñas servas derramarei o meu Espírito" (Xoel 3,1-5).
Esta promesa cúmprese na Igrexa desde os principios. O Espírito Santo é o don de Deus para a Igrexa: "Convertédevos e que cada un de vós fágase bautizar no nome de Xesucristo, para remisión dos vosos pecados; e recibiredes o don do Espírito Santo" (Ftos 2,38). O don do Espírito é a entrega amorosa do Pai e o Fillo. Falar de don é falar de graza, amor, doazón, entrega, que é a que desexa Pablo aos corintios: "A graza do noso Señor Xesucristo, o amor do Pai e a comuñón do Espírito Santo estean con todos vós" (2Co 13,13). O Espírito Santo é a graza, o amor de comuñón que Divos entrega como don gratuíto para a nosa salvación.
O don do Espírito Santo ten, como todo agasallo, un doante e un receptor. O dador é a Trindade. O receptor é todo home. E que doa? A graza, que non é unha cousa, senón unha presenza persoal, a presenza da terceira persoa da Santísima Trindade, que é o mesmo Espírito do Pai e do Fillo, que é o Espírito Santo.
a) Os dons do Espírito Santo
O don do Espírito Santo maniféstase de moitas maneiras. Os "talentos" son as grazas espirituais que cada un recibe "segundo a súa capacidade" (Mt 25,15). O don do Espírito é único, pero multiforme. Inspirados en Is 11,1-3 , a Igrexa concretou o único don do Espírito en sete dons, que Deus concede para a santificación persoal:
A vida moral dos cristiáns está sostida polos dons do Espírito Santo. Estes son disposicións permanentes que fan ao home dócil para seguir os impulsos do Espírito Santo. O sete does do Espírito Santo son: sabedoría, intelixencia, consello, fortaleza, ciencia, piedade e temor de Deus. Pertencen en plenitude a Cristo, Fillo de David. Completan e levan á súa perfección as virtudes de quen os reciben. Fan aos fieis dóciles para obedecer con prontitude ás inspiracións divinas. O teu espírito bo guíeme por unha terra chaira (Sal 143,10). Todos os que son guiados polo Espírito de Deus son fillos de Deus... E, se fillos, tamén herdeiros; herdeiros de Deus e coherederos de Cristo (Rm 8,14.17) .
A docilidade á vida no Espírito é unha graza que nos impulsa interiormente ao ben, que nos move a abrirnos a Deus. Pero non sempre é fácil ser dócil ao Espírito Santo, porque hai tentacións e tamén resistencias que teñen que ver coas nosas feridas do pasado. Ás veces aparecen bloqueos que imposibilitan a apertura. É a experiencia de querer e non poder (querer abrirse ao Espírito, querer crer, esperar, amar, perdoar. pero non poder). Estas dificultades non impiden a vivencia dos dons, que nos permiten ser santos a imaxe do que é o Santo. Vexamos brevemente o significado de cada un destes dons.
- O don de piedade é a graza de saberse fillo de Deus, como Xesús (cf. Lc 3,21s). Este don lévanos á confianza, a audacia e a familiaridade con Deus. A conciencia de ser fillo leva á infancia espiritual do que se abandona e entrégase confiadamente (como Santa Tareixa do Neno Xesús).
- O don de sabedoría é o impulso do Espírito para gustar das cousas de Deus como por connaturalidad, por unha especie de instinto e de gusto polas cousas de Deus. Do mesmo xeito que hai unha sintonía entre, por exemplo, o azucre e as papilas gustativas que detectan o gusto doce, así este don dános a facultade de sintonizar con Deus. Isto en Xesús dábase dun modo espontáneo: gustaba en calquera realidade da presenza de Deus.
- O temor de Deus é o don do Espírito polo que recoñecemos o seu misterio e prostrámonos en adoración ante El como criaturas. É a actitude de Moisés ao descalzarse na terra sacra (Ex 3,5.6). O temor ante Deus refírese ao misterio transcendente, que fai tremer e chea de reverencia, e ao mesmo tempo que atrae irresistiblemente e fascina.
- O don de entendemento é o impulso interior que procede do Espírito para comprender a revelación que acollemos pola fe. Este don consiste na axuda do Espírito para penetrar nas verdades divinas e así ilas comprendendo máis. Sen perder o seu carácter de misterio o don de entendemento permítenos entrar na razonabilidad das cousas divinas.
- O don de ciencia é a luz que o Espírito dá para entrar máis en profundidade no coñecemento das cousas humanas. Mentres que o don de entendemento axúdanos a penetrar nas realidades divinas, o don de ciencia condúcenos a un coñecemento desde Deus das realidades humanas. Este don axúdanos a ir máis aló do aparente, tendo unha mirada desde Deus.
- O don de consello é unha luz pola cal o Espírito Santo mostra o que se debe facer no lugar e nas circunstancias presentes. Ilumina a conciencia nas opcións da vida diaria. Axuda para as decisións e o discernimiento (do estado de vida, pero tamén ante que facer nun momento determinado).
- O don de fortaleza é a forza de Deus para combater fronte ás tentacións do mal espírito, capacítanos para facer o ben e evitar o mal e aléntanos para dar testemuño da fe, mesmo até a ofrenda final da vida co martirio. Co don de fortaleza podemos realizar o que recibimos no don de consello.
b) Os carismas
Xunto cos dons desde os comezos da vida eclesial aparecen os carismas. "Carisma" significa en si don gratuíto de Deus , pero en San Pablo ten un carácter técnico que designa manifestacións extraordinarias do Espírito (1Co 12, 4. 9; 28. 30; Rm 12, 6). Desde este sentido, mentres que o don é unha axuda para a santificación persoal, os carismas son grazas que un recibe con vistas á edificación da Igrexa .
Os carismas son dados para o ben da comunidade, a construción do Corpo Místico. Con todo, afecta ao suxeito sendo para el fonte de fervor e, en definitiva, de santificación. Pero este non é o seu fin primordial, senón unha consecuencia. Non están ligados ao mérito persoal: o Espírito Santo distribúeos a quen quere (1Co 12,11), segundo a utilidade da comunidade e non as calidades do suxeito. Adoitan ser pasaxeiros, pero algúns constitúen unha calidade máis ou menos estable do suxeito (apóstolo, profeta, doutor.).
Desde este sentido máis técnico San Pablo enumera 4 listas de carismas: 1 Co 12, 8-10; 12,28-30; Rm 12, 6-8; Ef 4,11, que podemos estruturar en 3 categorías:
- Instrución: carisma de apóstolo, profeta, doutor, evanxelista, exhortador, palabra de sabedoría, palabra de ciencia, discernimiento de espíritos, falar en linguas, don de interpretalas.
- Alivio ou consolo: Carisma de fe, grazas de curacións, poder de milagres, esmola, hospitalidade, asistencia.
- Goberno: carisma de pastor, ministerio.
c) Os froitos do Espírito Santo
Xunto cos dons e carismas, están os froitos a través dos cales se manifesta a acción do Espírito: "Os froitos do Espírito son perfeccións que forma en nós o Espírito Santo como primicias da gloria eterna. A tradición da Igrexa enumera doce: 'caridade, gozo, paz, paciencia, longanimidad, bondade, benignidad, mansedumbre, fidelidade, modestia, continencia, castidade” (Ga 5,22-23, vg.) .
Estes froitos son os efectos concretos da graza do Espírito. Permítennos discernir se levamos unha "vida no Espírito" ou "unha vida na carne", segundo describe San Pablo en Rm 8.
TOMADO DE:
Comentarios
Publicar un comentario