FICHA E LECTIO: DOMINGO 4 CORESMA C

 FICHAS ANTERIORES: FICHA 1 / FICHA 2

LECTIO:

A primacía da misericordia

(27.III. 22)

            A parábola do Fillo Pródigo é do máis marabilloso que un se pode imaxinar como imaxe do que é en si mesmo Deus e de como se comporta. Contada ademais por un Xesús que coñece o seu Pai Deus da maneira máis íntima e fonda que cabe pensar. As nosas ideas de Deus, por moi atinadas e sublimes que as poidamos considerar, son lixo e nada ante a fonda e incomparábel sabenza que de Deus Pai ten o seu único e “benquerido” Fillo.

            Esta vivencia e experiencia que ten Xesús de seu Pai podería el manifestárnola cun par de palabras ou conceptos, dicíndonos por exemplo, como se se tratase dunha tese filosófica ou teolóxica dun profesor moi douto e erudito, algo así coma o seguinte: “Deus, o meu Pai, é infinitamente misericordioso”. Quedariamos un tanto fríos e sen saber moi ben como se concreta iso na realidade. Mais como Xesús é a presenza viva e real, feita carne e sangue, de Deus no mundo non pode el falarnos sobre o seu Pai ó xeito dun douto profesor. Terá que expresalo, alén de conceptos máis ou menos fríos ou baleiros, con parábolas e imaxes luminosas, que sempre nos din moito máis.

            Por iso Xesús falaba case sempre ós seus oíntes en parábolas, ben encarnadas na realidade humana. Non deixa de ser curioso, en calquera caso, que só Lucas nos narre esta preciosa parábola. E trátase do mesmo Lucas que nos refería hai un par de domingos aquela escena de Xesús comentando na súa aldea de Nazaret un texto de Isaías. Alí, para expoñer ante os seus oíntes as ideas fundamentais da súa mensaxe, escollera e lera Xesús do texto de Isaías palabras de liberación e salvación, omitindo as de condena ou vinganza que figuraban no propio texto de Isaías. Para Xesús era ese un discurso programático, que el mesmo quixo contrapoñer á visión limitada e recortada do Deus do Antigo Testamento. Naquela ocasión os veciños da súa aldea amosáranlle o seu enfado e desgusto. Tanto que mesmo o querían matar.

            Na parábola de hoxe o mesmo desgusto, e pola mesma razón, vaino manifestar o irmán maior do fillo pródigo (que ficara na casa). Non deixan de ser estrañas e rechamantes as sospeitas e os reparos que no fondo adoitamos ter respecto de que Deus poida ser de verdade tan bo, con tan amorosas entrañas de compaixón e misericordia!

            Pois ben, aquilo que Xesús comentaba entón na sinagoga de Nazaret, de maneira aínda algo abstracta, vaino el revestir de cor e vida na parábola de hoxe.

            Para empezar, cómpre indicar que non é moi axeitado ó contido da parábola iso de chamala, como tradicionalmente facemos, parábola do “fillo pródigo”. Porque este título semella pór demasiado o acento aínda no comportamento aloucado e insensato do fillo menor: nos seus pecados e desvaríos. Mais non é ese o centro da mensaxe da parábola, senón que o esencial dela é a inimaxinábel e case incomprensíbel misericordia de Deus Pai-Nai. Esta é a mensaxe fundamental. Por iso din algúns comentaristas que deberiamos denominala máis ben algo así como “a parábola do Pai bo e misericordioso”.

            Deus non é un vingador e castigador. Como aínda pensaba dalgunha maneira o mesmo profeta Isaías. Precisamente por iso eliminara Xesús na súa lectura pública do texto de Isaías as palabras correspondentes a esta idea “vingadora” que o profeta tiña aínda de Deus.

            De feito, Xesús vén presentarnos o fillo maior (o que se quedou na casa) case como un verdadeiro modelo da relixiosidade e do modo correcto de se comportar dun fiel cumpridor das normas do Antigo Testamento. O irmán maior resístese, efectivamente, a entrar para apertar o seu irmán (como fixera o seu pai) e a celebrar conxuntamente con grande alegría a volta á casa do fillo menor. Resístese porque para el iso significaría non tomar en serio o pecado, a transgresión da lei por parte do seu irmán. Quen verdadeiramente merecería esa festa –pensa el- sería el mesmo, o irmán maior, porque durante toda a súa vida non fixera outra cousa senón ser un fiel, exacto e escrupuloso servidor da lei de Deus. “Levo moitos anos servíndote sen che faltar nunca en nada”, replícalle “moi alporizado” o fillo maior a seu pai. Servizo, pois, sometemento ás normas e consecuentes dereitos adquiridos por ese correcto modo de proceder son os argumentos que esgrime o fillo maior ante seu Pai.

            Os razoamentos do irmán maior non deixan de ter a súa lóxica e a máis dun de nós poden resultarnos incluso coherentes e comprensíbeis. Mais non é esa a lóxica dun Deus que se define a si mesmo polo amor, pola relación paternal ou maternal con tódalas persoas, que el considera como verdadeiros fillos del en canto irmáns do Xesús que se fixo irmán noso.

            O Pai intenta introducir o seu fillo maior nunha lóxica distinta. Na súa bondadosa conversa co seu fillo maior quere introducirnos o Pai (é dicir, o Deus de Xesús) nun modo de pensar e de ser que é elemento central do Evanxeo.

            Non se trata só do fillo maior. Tamén o fillo menor pensaba en certo modo da mesma maneira có maior cando despois de tantos desvaríos se parou por fin a recapacitar sobre o que lle estaba a pasar tralos golpes inesperados e insospeitados que recibira na vida. Alí está el inerme, espido e desasistido ante a crúa realidade da súa propia situación. Este fillo menor tampouco se pode imaxinar seu Pai esperándoo cos brazos abertos. Nos seus plans non entra sequera a posibilidade de se relacionar con el coma un fillo. El opera con categorías de pecados cometidos, de traballos a realizar coma un xornaleiro máis. Seu pai non pode seguir sendo xa pai del. Bo é se o recibe coma un servo e xornaleiro. Categorías típicas do Antigo Testamento.

            Mais o Novo Testamento é unha cousa moi distinta, algo que supera totalmente as categorías do Antigo. Recórdanolo ben Paulo na súa carta de hoxe ós Corintios: “Quen estea en Cristo é unha criatura nova: o que era vello pasou. Velaí unha realidade nova”.

            O tempo de Coresma convídanos e anímanos a entrarmos nesta insospeitada “novidade” de Xesús, que nos revela un Deus Pai que é, por enriba de todo, misericordia e amor.

Manuel Cabada Castro

VER TAMÉN:

https://www.gruposdejesus.com/4-coresma-c-lucas-151-3-11-32-2/