FICHA E LECTIO: Domingo 18 do Tpo. Ordinario A
LECTIO:
Pan compartido ou espada que divide
(2 de agosto de 2020)
O relato da multiplicación dos pans e dos peixes é un
deses que se prestan a seren considerados, polo súa aparencia fantástica e
marabillosa, como algo case folclórico ou pouco merecedor de atención e
reflexión. A min paréceme, en cambio, que hai nel moita carga de mensaxe
fondamente cristiá, alén do seu aspecto anecdótico e sorprendente.
En primeiro lugar, cómpre situar o relato, tal como fai o
evanxelista Mateo, en relación co acontecemento da morte, mellor, co asasinato
de Xoán Bautista, o profeta anunciador de Xesús como o Mesías esperado. É unha
relación de auténtico contraste. A degolación do Bautista foi un verdadeiro
escándalo. O Bautista é vilmente asasinado no cárcere por orde dun alegre o
bebido Herodes, que está a celebrar con viño de marca e unha boa enchente o seu
aniversario. Rodeado de magnates e xente de poder e incitado a se desfacer do
Bautista por unha alegre bailarina tras esta ser aconsellada por unha vingativa
nai. O profeta non fixera outra cousa senón dicirlle a Herodes que non lle era
lícito vivir coa muller do seu irmán, a nai da bailarina. Poder, honor e o medo
a verse desprovisto deles son os que levan o tetrarca Herodes a cometer esa
vileza.
Como vedes, no relato deste acontecemento, que Mateo pon
inmediatamente antes da multiplicación dos pans e dos peixes, Herodes e os
convidados e asistentes ó banquete do seu aniversario están instalados na
fachenda, na inxustiza, na inmoralidade, na busca do propio interese, no espírito
da violencia e no desenfreo das propias paixóns. Alí non pode ter cabida ningún
xusto a non ser que entre xa decapitado, como lle ocorre ó Bautista no intre de
lle ser entregada a súa cabeza nunha bandexa á bailarina. É este un xantar de
aniversario entre inxustos e violentos, onde prima todo o contrario do que
debería ser un encontro igualitario e fraternal de alegre comensalía.
Mateo cóntanos que Xesús, que tanto admiraba o seu curmán
Xoán, ó saber da morte do Bautista, “se retirou nunha barca a un lugar deserto
e arredado”. Estaría seguramente moi conmocionado co asasinato do Bautista.
Mais non renuncia porén a seguir anunciando e practicando a “boa nova” que o
Pai lle confiou para ben do mundo. É esta unha boa ou alegre nova, que non
consiste no desenfreo, na esmorga, na ostentación ou no exercicio do poder, do
que facían gala Herodes e mailos seus adictos. A boa nova de Xesús, polo
contrario, está directamente relacionada coa igualdade e a fraternidade, coa
renuncia á violencia e ó poder, co exercicio da misericordia con todos e de
maneira especial cos máis necesitados. É o que nos recorda tantas veces o papa
Francisco sobre que o cristianismo ten que anunciar e practicar a misericordia.
A xente busca e espera misericordia. Por iso busca Xesús fuxindo
dos poderosos, pois estes non se privan de exercer a violencia cando lles cómpre.
Dinos Mateo que Xesús, lonxe de poder ter ocasión de acougar un pouco, pensar e
orar tralo asasinato de Xoán Bautista, “se atopou cun gran xentío”, que se
“conmoveu” e que “curou tódolos enfermos”. A xente sabe que Xesús non fai
pausas no exercicio da misericordia. Para iso ten tempo sempre, aínda que sexa
no día sagrado do xudaísmo, o sábado, no que segundo as minuciosas normas relixiosas
non se podía case facer nada.
Coido que non se entendería ben a multiplicación dos pans
e dos peixes á marxe ou fóra deste contexto “misericordioso” de Xesús. Non hai
aí, por parte de Xesús, ningún intento de ostentación de poder (iso é cousa de
Herodes e dos seus). Hai só preocupación polos problemas das persoas. A xente
necesita e quere ser atendida, axudada, sandada, amada, alimentada con manxares
físicos e anímicos.
É moi cómodo, e sobre todo inxusto, dicirlles ás persoas
necesitadas que se busquen elas mesmas esas cousas, cando sabemos que non están
en condicións de conseguilas. Era esa tamén a proposta dos discípulos de Xesús
coa multitude que seguía amoreada arredor del, ben avanzada xa a tarde. Non.
Xesús sabe que as comodidades e os egoísmos, por pequenos que sexan, impiden a
fraternidade e a igualdade universal. Todos podemos, por pouco que teñamos,
axudar a outros, compartindo os nosos bens, aínda que non sexan “máis ca cinco
bolos de pan e mais dous peixes”.
O milagre da multiplicación dos pans e dos peixes non é
máis có milagre que produce o compartir
con outros o pouco ou moito que teñamos. Porque se compartimos dese modo, Deus
non deixará de compartir tamén e colaborar connosco, producindo o milagre dunha
comensalía e alegría compartidas entre todos. Entre tódolos pobos e nacións da
terra.
O milagre da multiplicación dos pans e dos peixes contén
unha mensaxe moi actual. Porque ben sabemos da crítica situación en que se
atopan hoxe en día persoas e familias, tanto entre nós coma no mundo enteiro, e
non só por razón da pandemia que nos rodea. Tamén sabemos da corrupción,
herodiana (poderiamos denominala), de non poucos representantes políticos.
Temos, pois, que optar entre pertencermos ó grupo de Herodes, o dos adictos a
un poder que conduce á violencia e á morte, ou ó grupo de Xesús que comparte
con todos nunha atmosfera de igualdade e irmandade en canto fillos que somos
todos dun mesmo Deus Pai.
Se é verdade a mensaxe de Xesús, tal como cremos, entón
sabemos tamén que a humanidade só se poderá construír autenticamente desde o espírito
e o exercicio do “compartir”. Compartir con cantos precisen dos nosos bens
materiais e espirituais. Tarefa, desde logo, moi sublime, mais tamén ben
práctica e doada de entender.
As nosas eucaristías
rematan sempre coa comuñón eucarística, que vén sendo unha actualización
sacramental da multiplicación dos pans e dos peixes. Que ese espírito
misericordioso e dadivoso de Xesús penetre no noso interior co pan eucarístico.
Manuel Cabada Castro
VER TAMÉN:
Comentarios
Publicar un comentario