Ficha e Lectio - Domingo 4 de Ordinario C
FICHAS ANTERIORES:
FICHAS ADAPTADAS DE:
LECTIO:
Escorrentando
medos
( 3. II. 2019)
No
evanxeo de hoxe cóntasenos a reacción da xente de Nazaret, a aldea na que se
criara Xesús, ó seu programa “liberador”, que Xesús acababa de poñer en
relación co profeta Isaías. Unhas palabras, as de Xesús, que contiñan un
decidido anuncio de Boa Nova para os pobres e de liberación ou liberdade para
secuestrados ou asoballados.
Xa
comentei, ó final do comentario do anterior domingo, que os veciños e coñecidos
de Xesús non acababan de comprender esa mensaxe alegre e “liberadora” de Xesús. As razóns fundamentais eran porque
Xesús, por moi diferente que fose dos demais na intensidade da súa fe e no seu
compromiso práctico coas necesidades e problemas da xente, non deixaba de ser
un máis entre os outros.
¿Quen
era, pois, el, o fillo dun carpinteiro de aldea, para proclamar cun mínimo de
autoridade tales ideas liberadoras? Na cultura, no modo de pensar e de actuar
da xente da súa aldea, a autoridade só podía residir no que fose sacerdote,
escriba, ancián ou pai de familia. Mais nada diso era Xesús e, polo tanto, non
podía menos de provocar estrañeza e desconfianza un tal anuncio aínda que só
fose polo mero feito de vir de quen viña. Respecto da autoridade da que podía
estar revestido, Xesús era simplemente un ninguén.
Pero
hai aínda algo máis. Xesús falaba programaticamente de boas noticias para a
xente, de que as persoas deberían vivir libremente, felices e non sometidas a
tiranías ou sometementos de ningún tipo. E todo isto era proclamado por el
ademais nunha sinagoga. É dicir, precisamente nun lugar onde os seus conveciños
ían aprender e se instruír sobre normas, leis e preceptos que había que cumprir
para poder considerarse xustos e así non estaren expostos á ira e ós castigos
de Deus.
En
realidade, o que na súa lectura fixo Xesús foi transformar o texto de Isaías para
incluír nel a súa propia visión de Deus como Pai bondadoso e misericordioso.
Por iso omitirá Xesús a frase do texto de Isaías sobre o “día da vinganza” de
Deus (Is. 61, 2), para insistir en cambio exclusivamente na “graza” de Deus,
non na condena. Será isto precisamente o que provocará a reacción en contra súa
dos asistentes á sinagoga. Pois deste modo convértese Xesús nun verdadeiro
perigo para os costumes, as crenzas e as ben detalladas leis que rexían a vida
familiar, social e política da xente. Do cumprimento das normas legais
relixiosas dependía mesmo a subsistencia do pobo como tal.
Ademais,
a realización do anuncio de Xesús esixía romper cos límites ou fronteiras da
xudaísmo. Pois a mensaxe de liberación
ía dirixido a tódolos asoballados, secuestrados ou oprimidos. Polo tanto a
salvación de Deus non precisaba pasar antes polos ritos e leis do xudaísmo. Por
iso, Xesús, ante a estrañeza e incipiente oposición dos seus oíntes, aludirá
precisamente á liberación da fame ou da gafeira (da lepra) que os profetas
Elías ou Eliseo realizaron con persoas que non pertencían ó pobo xudeu. Pois a
viúva de Sarepta era fenicia e Naamán era sirio.
Como
vedes, o programa liberador e universal de Xesús era algo que o exclusivismo e
elitismo xudeu non podía aturar. Se comprendemos todo isto, non nos estrañará
que a reacción da xente ante o dito por Xesús fose a que foi. A xente entendera
moi ben que o que dicía Xesús acababa coas tradicións e supuña unha verdadeira
revolución na concepción relixiosa do xudaísmo e na comprensión concreta de
Deus. Un Deus que se manifestaba agora en Xesús como Pai de todos, creando
irmandade entre todos e unha fonda relación de amor tan concreto coma
universal. Por iso Xesús tiña que ser eliminado e, se fose posíbel, alí mesmo.
Para eles a relixión da lei e dos minuciosos preceptos estaba claramente por
encima dos que hoxe chamamos “dereitos humanos”.
Lucas
dinos que os que oíron o que dicía Xesús “se puxeron feitos unhas feras” e que
intentaron precipitalo desde o alto dun monte. En realidade, este frustrado
episodio de Nazaret vén sendo case un prenuncio do que lle ocorrerá a Xesús ó
final da súa vida, cando os gardiáns da pureza relixiosa e legal se ergan xa
definitivamente contra el, para eliminalo, esta vez si, de verdade.
Neste
contexto comprenderemos tamén, e case como contrapunto do ocorrido en Nazaret,
que Paulo se sentise impulsado a falar do amor tan belamente como o fixo na súa
primeira carta ó Corintios de hoxe. Porque se hai algo central na mensaxe de
Xesús é o amor. Deus Pai é amor e maniféstase en Xesús como Amor mutuo entre el
e o Pai e como amor dirixido a tódalas persoas do mundo enteiro, convertidas en
irmáns e irmás que se queren, que se aman. Por iso para Paulo, se nos falla o
amor, aínda que teñamos sobresaliente ou matrícula de honor noutras materias,
suspenderemos sen remedio o curso, o curso da vida. Para Paulo non é abondo con
ter notas moi altas no coñecemento de Deus, na elocuencia relixiosa, na
paciencia ante as adversidades, ou incluso en virtudes tan importantes,
chamadas por iso “teologais”, como son a
fe ou a esperanza. Porque mentres nos falle a terceira das tres, o amor, o
esforzo por sacar peito nas anteriores materias non acadará en definitiva bo
resultado.
Por
que o amor é tan importante? Pois porque sabemos ben que onde hai amor, non hai
sometementos, non hai asoballamentos, non hai secuestros, non hai escravitude.
Paulo mesmo dicía neste seu canto ó amor que o amor “non simpatiza coa
inxustiza”. Nunha palabra: o amor é importante porque alí onde hai amor, hai
liberdade. Esa liberdade ou liberación, que Xesús colocara precisamente como
firme alicerce do seu programa de Nazaret e que tanto enfurecera os seus
veciños e coñecidos.
O
“medo á liberdade” do que falaba no século pasado o psicólogo e filósofo Erich
Fromm existe, como vedes, desde hai moito tempo. Non deixa de sorprender como
podemos ser tan teimudos para opoñérmonos a algo que tan unido está á nosa
felicidade.
Manuel
Cabada Castro
VER MÁIS:
Comentarios
Publicar un comentario