Día Internacional da Lingua Materna
O ano pasado descubrín esta data, -unha vergoña tendo en conta que son profesora, e máis por ser de humanidades-, polo que este ano non quería deixar pasar a data para lembrar a ignorada Declaración Universal dos Dereitos Lingüísticos, firmada no ano 1996, e amparada pola UNESCO.
Sobre esta Declaración déixovos cun fragmento dos preliminares e co documento en castelán para os que o queiran ler enteiro :
Conta unha antiga lenda que, hai moito tempo, había un rei que escoitou falar que no seu país vivía un sabio verdadeiro. Tan sabio era, segundo dicían, que falaba todas as linguaxes do mundo. Sabía escoitar aos paxaros e entendíaos coma se fose un deles. Sabía ler a forma das nubes e comprender de inmediato o seu sentido. Calquera lingua que ouvise, el respondía sen vacilar. Mesmo lía o pensamento dos homes e as mulleres, viñesen de onde viñesen. O rei, impresionado por tantos méritos que se lle atribuían, chamou a aquel home sabio ao seu palacio. E o sabio acudiu.
Cando o tivo ante se, o rei apresurouse a preguntar:
- É certo, bo home, que coñecedes todas as linguas do mundo?
- Si, Maxestade ?-respondeu.
- É certo que escoitades aos paxaros e comprendedes o seu canto?
- Si, Maxestade.
- E, tal como dixéronme, é certo que ledes o pensamento das persoas?
- Si, Maxestade.
O rei tiña aínda unha última pregunta.
O rei desafiouno coa mirada, coma se quixese polo a proba, e lanzoulle a última pregunta:
- Home sabio, nas miñas mans, que están escondidas ás miñas costas, teño un paxaro. Respóndeme, está vivo ou morto?
El sabía que fora cal fora a súa resposta, o rei podía matar o paxaro. Mirou ao rei, e estivo un longo intre en silencio. Ao final, respondeu con voz moi serena:
- A resposta, Maxestade, está nas vosas mans.
Todos nós, como o rei da lenda, podemos expor unha última pregunta a aquel sabio que coñecía todas as linguaxes do mundo. A resposta do sabio diríxese a todo o mundo. No noso caso, a todos os que teñan calquera responsabilidade na promoción dos dereitos lingüísticos, desde o militante até o escritor, desde a mestra até o lexislador. Porque aquel sabio, de forma inesperada, tivo medo.
A Declaración é un texto necesario, tal como manifestan os seus Preliminares, para corrixir os desequilibrios lingüísticos de maneira que asegure o respecto e o pleno desplegamiento de todas as linguas e que estableza os principios dunha paz lingüística planetaria xusta e equitativa, como factor principal da convivencia social.
E se esta paz ha de ser xusta e equitativa é porque nos fundamentos da Declaración está o principio básico da igualdade de todos os pobos e de todas as linguas. Nin as características dos pobos (económicas, sociais, relixiosas, culturais, demográficas, etc.) nin as características das linguas xustifican ningún tipo de discriminación; por tanto, todas as comunidades lingüísticas son suxeitos dos mesmos dereitos.
Todas as predicións indican que durante o século XXI poden desaparecer o 80% das linguas do mundo. Iso comporta unha formulación inevitable: que o plurilingüismo e a diversidade lingüística han de contribuír á cultura da paz tanto como esta ten que contribuír a preservar a diversidade.
Esta relación de reciprocidad é alcanzable se o desenvolvemento da cultura da paz explora os valores que proporcionan as linguas como elementos de integración. Neste sentido a DUDL fomenta unha nova percepción do concepto de diversidade lingüística: o que entende que TODAS as linguas son
patrimonio da humanidade e transmite o convencemento que este patrimonio non é ningunha propiedade senón un legado e como tal non se pode dilapidar. Con cada lingua que desaparece altérase o equilibrio ecolingüístico do mundo, e a rapidez e proliferación dos procesos de substitución pode traer
consecuencias imprevisibles que xa se empezan a detectar en diversas patoloxías colectivas. Neste feito radica a gran achega que a DUDL pode facer á cultura da paz: fomentar a conciencia que a diversidade lingüística non só é necesaria sinó que é unha achega imprescindible ao coñecemento da humanidade, porque cada lingua proporciónanos unha das múltiples formas de entender o mundo.(...)
Sobre esta Declaración déixovos cun fragmento dos preliminares e co documento en castelán para os que o queiran ler enteiro :
Conta unha antiga lenda que, hai moito tempo, había un rei que escoitou falar que no seu país vivía un sabio verdadeiro. Tan sabio era, segundo dicían, que falaba todas as linguaxes do mundo. Sabía escoitar aos paxaros e entendíaos coma se fose un deles. Sabía ler a forma das nubes e comprender de inmediato o seu sentido. Calquera lingua que ouvise, el respondía sen vacilar. Mesmo lía o pensamento dos homes e as mulleres, viñesen de onde viñesen. O rei, impresionado por tantos méritos que se lle atribuían, chamou a aquel home sabio ao seu palacio. E o sabio acudiu.
Cando o tivo ante se, o rei apresurouse a preguntar:
- É certo, bo home, que coñecedes todas as linguas do mundo?
- Si, Maxestade ?-respondeu.
- É certo que escoitades aos paxaros e comprendedes o seu canto?
- Si, Maxestade.
- E, tal como dixéronme, é certo que ledes o pensamento das persoas?
- Si, Maxestade.
O rei tiña aínda unha última pregunta.
O rei desafiouno coa mirada, coma se quixese polo a proba, e lanzoulle a última pregunta:
- Home sabio, nas miñas mans, que están escondidas ás miñas costas, teño un paxaro. Respóndeme, está vivo ou morto?
El sabía que fora cal fora a súa resposta, o rei podía matar o paxaro. Mirou ao rei, e estivo un longo intre en silencio. Ao final, respondeu con voz moi serena:
- A resposta, Maxestade, está nas vosas mans.
Todos nós, como o rei da lenda, podemos expor unha última pregunta a aquel sabio que coñecía todas as linguaxes do mundo. A resposta do sabio diríxese a todo o mundo. No noso caso, a todos os que teñan calquera responsabilidade na promoción dos dereitos lingüísticos, desde o militante até o escritor, desde a mestra até o lexislador. Porque aquel sabio, de forma inesperada, tivo medo.A resposta está nas nosas mans.
A Declaración é un texto necesario, tal como manifestan os seus Preliminares, para corrixir os desequilibrios lingüísticos de maneira que asegure o respecto e o pleno desplegamiento de todas as linguas e que estableza os principios dunha paz lingüística planetaria xusta e equitativa, como factor principal da convivencia social.
E se esta paz ha de ser xusta e equitativa é porque nos fundamentos da Declaración está o principio básico da igualdade de todos os pobos e de todas as linguas. Nin as características dos pobos (económicas, sociais, relixiosas, culturais, demográficas, etc.) nin as características das linguas xustifican ningún tipo de discriminación; por tanto, todas as comunidades lingüísticas son suxeitos dos mesmos dereitos.
Todas as predicións indican que durante o século XXI poden desaparecer o 80% das linguas do mundo. Iso comporta unha formulación inevitable: que o plurilingüismo e a diversidade lingüística han de contribuír á cultura da paz tanto como esta ten que contribuír a preservar a diversidade.
Esta relación de reciprocidad é alcanzable se o desenvolvemento da cultura da paz explora os valores que proporcionan as linguas como elementos de integración. Neste sentido a DUDL fomenta unha nova percepción do concepto de diversidade lingüística: o que entende que TODAS as linguas son
patrimonio da humanidade e transmite o convencemento que este patrimonio non é ningunha propiedade senón un legado e como tal non se pode dilapidar. Con cada lingua que desaparece altérase o equilibrio ecolingüístico do mundo, e a rapidez e proliferación dos procesos de substitución pode traer
consecuencias imprevisibles que xa se empezan a detectar en diversas patoloxías colectivas. Neste feito radica a gran achega que a DUDL pode facer á cultura da paz: fomentar a conciencia que a diversidade lingüística non só é necesaria sinó que é unha achega imprescindible ao coñecemento da humanidade, porque cada lingua proporciónanos unha das múltiples formas de entender o mundo.(...)
Comentarios
Publicar un comentario