Xustiza ou vinganza?

A noticia de onte, fíxome reflexionar sobre a xustiza e sobre o mundo que lle deixamos ós nosos fillos. Déixovos coas frases que están máis preto do que sinto e o que penso, cousas que non se poden, e non se deben separar. Penso que nós temos os oídos na cabeza porque queremos razonalo todo, pero Deus só escoita co corazón, porque nos leva a todos, TODOS, nel.

"É preciso facerse querer, porque os homes non son xustos senón con aqueles a quen aman."

J.Joubert

"O poder terrestre que máis se aproxima a Deus, é a xustiza templada pola clemencia"

Shakespeare

"O que sentencia unha causa sen oí-la parte oposta, inda que sentencie o xusto é inxusta a sentencia." 

J.E.Gaitán

"Os pobos a quen non se lle fai xustiza tómana por si mesmos máis cedo ou máis tarde. Quen non é máis que xusto é duro. Unha xustiza levada demasiado lonxe pode transformarse en inxustiza."

Voltaire

"Antes de xulgar ó proximo, poñámolo a el no noso lugar e a nós no seu, de seguro que entón o noso xuízo será recto e caritativo."

S.Fco. de Sales

"Gañamos xustiza máis rapidamente, se facemos xustiza á parte contraria."

Gandhi

"O que consideramos xustiza é, moitas veces, unha inxustiza cometida ó noso favor."

Reveillere

"A máis estricta xustiza non creo que sexa sempre a mellor política."

A. Lincoln

"Eu declaro que a xustiza non é senón a conveniencia do máis forte"

Platón

"A última e definitiva xustiza é o perdón"

Unamuno

Un acto de xustiza permite pechar o capítulo; un acto de vinganza escribe un capítulo novo.

____________________________________________________________________________________________

E agora  tedes a 2ª parte  do documento de onte sobre a Pastoral Obreira.

II. DIMENSIÓNS BÁSICAS DA PASTORAL OBREIRA

A evangelización do mundo obreiro, obxectivo central da pastoral obreira, é preocupación, r

esponsabilidade e tarefa de toda a Igrexa (PABLO  VIN, Exh. ap.  Evangelii nuntiandi [EN] 14; CEE,  Os cristiáns laicos, Igrexa no mundo [CLIM] 19). É ela, en canto corpo visible da presenza  de Cristo entre nós, quen recibe del a misión de «ir polo mundo enteiro predicando a Boa Noticia a toda a humanidade» (Mc 15,15-20). Fiel á vontade do seu Señor, toda a Igrexa ha de sentirse e ha de mostrarse corresponsablemente unida, tamén no testemuño cristián, no servizo evangélico aos traballadores e tamén á vontade transformadora desas condicións sociais que tan directamente afectan o mundo obreiro.

  Por iso é fundamental que na comunidade crente exista e consolídese unha conciencia

común, sinceramente compartida por todos os membros do  Pobo de Deus, acerca da

necesidade, importancia e dimensións fundamentais dunha pastoral obreira verdadeiramente eclesial.

Liñas de acción

  As liñas de acción que presentamos á comunidade cristiá arrincan destas conviccións, actualizadas e profundadas na reflexión común sobre a práctica pastoral que viñemos realizando durante estes anos.

1.  A Pastoral Obreira é obra de toda a Igrexa

  A evangelización do mundo obreiro ha de ser comprendida, asumida e vivida por toda a Igrexa como obra propia. A Igrexa recoñece e apoia a misión específica de comunidades, movementos e persoas, que recibiron este carisma no seo da mesma Igrexa. A pastoral obreira nunca debese ser considerada como a tarefa particular e exclusiva dalgunhas comunidades, movementos e persoas, que, pola súa propia conta e risco, decidiron dedicarse á misión no mundo obreiro.

  Para iso, será necesario cultivar e fortalecer, en todos os membros da comunidade eclesial, 

bispos, presbíteros, relixiosas/relixiosos e seglares a convicción e o sentimento de que é a Igrexa quen envía a evangelizar no mundo obreiro e quen, por iso, comprométese a acompañar, soster e animar a quen realizan aí esta misión. Para avanzar nesta dirección ofrecemos as seguintes liñas de acción:

A. A pastoral obreira debe ser comprendida e vivida como obra de toda Igrexa diocesana. Por esta razón, debe ser animada e impulsada polo bispo e demais ministerios, representada nos consellos pastorais diocesanos e parroquiais, como debe estar dotada dos medios e recursos necesarios

B. Débese coidar e fortalecer a conexión e relación entre a pastoral xeral, que hoxe máis que 

nunca ha de ser verdadeiramente misioneira, e a pastoral obreira, para que entre ambas existan 

relacións positivas de harmonía e colaboración e non de descoñecemento mutuo e diverxencia. 

Para iso é necesario que entre as persoas e grupos responsables existan actitudes de diálogo, coordinación e colaboración estreita. Así toda a Igrexa responderá máis eficazmente á súa misión evanxelizadora única.

C. A pastoral xeral, ademais, deberá contribuír positivamente a facer posible e facilitar a 

existencia da Pastoral que a Igrexa necesita para a evangelización do mundo obreiro. 

Iso implica:

- Favorecer e coidar a formación da conciencia social  e política de todos os cristiáns, 

facéndolles conscientes das implicacións sociais da fe e axudándolles a descubrir que a dimensión social non é un engadido da fe cristiá, senón un compoñente esencial da mesma. De todo iso falamos reiteradamente en «Cristiáns laicos, Igrexa no mundo».

- Crear as canles e medios necesarios para que todos os cristiáns coñezan a Doutrina Social da Igrexa e teñan, no posible, unha presenza e compromiso na vida pública coherentes con ela. Este compromiso levará a incidir dunha maneira decisiva nas condicións de vida do mundo obreiro. Só así poderá xurdir e expresarse a urxencia da tarefa evanxelizadora.

- En canto a aqueles cristiáns que forman parte do mundo obreiro, será necesario axudarlles a espertar a súa conciencia obreira e a cultivala en coherencia  coa súa fe cristiá, animándolles 

tamén a participar nas organizacións obreiras e asumir a responsabilidade que teñen na 

evangelización dos seus compañeiros de traballo.

- Será necesario pór os medios para que toda a comunidade cristiá coñeza a situación do mundo obreiro, comprenda as súas xustas aspiracións e senta solidaria con elas. A razón é que non se ama o que non se coñece.

- Máis en concreto, dar a coñecer os movementos e grupos que se dedican á evangelización 

do mundo obreiro e crear un clima favorable ao labor que realizan, axudar a superar prexuízos 

e receos, facilitarlles o seu labor e acompañalos cando for necesario.

-   Por último será necesario cultivar e potenciar as relacións entre a Igrexa e o mundo obreiro, analizando con sinceridade e liberdade profética, en actitude de conversión a situación real, ao mesmo tempo que se profunda nas súas causas. Desde o descoñecemento, a desconfianza ou os receos mutuos seguirá sendo imposible a evangelización do mundo obreiro até o punto de que a Igrexa teña estabilidade nel. As experiencias de encontro e diálogo entre a Igrexa e o mundo obreiro, vividas no proceso de reflexión que seguimos e con motivo dalgunhas 

situacións e acontecementos recentes, poden ser o comezo dun camiño no que habemos de profundar e que debemos ensanchar.

2. A Pastoral Obreira «especialmente necesaria» na actividade pastoral da Igrexa

  «Un dos contidos máis importantes da Nova Evangelización está constituído polo 

anuncio do "Evanxeo do Traballo" que presentei no meu encíclica Laborem exercens, e que, nas condicións actuais, volveuse especialmente necesario. Iso supón unha intensa e dinámica pastoral dos traballadores, tan necesaria hoxe, como no pasado, respecto do cal, baixo algúns aspectos, volveuse aínda máis difícil. A Igrexa ten que buscar sempre novas formas e novos métodos, sen ceder ao desalento» (Alocución de Xoán Paulo II, 15-1-1993).

 “ Cando a comunidade eclesial reflexiona desde a súa fe cristiá sobre o significado que o traballo ten na vida persoal, familiar e social dentro da nosa sociedade, atopa motivacións, múltiples e profundas, para dar á evangelización do mundo obreiro un lugar preferente na súa actividade pastoral” (cf. Alocución de Xoán Paulo II, 18-11-1983, n. 22).

Velaquí algunhas destas motivacións:

- Aceptando que non é xusto identificar o mundo obreiro cos pobres, tamén é xusto 

recoñecer que unha parte moi ampla do mundo dos pobres, destinatarios preferentes da 

evangelización, pertence ao mundo do traballo, xa que existe unha conexión obxectiva moi 

estreita entre a situación laboral e o mundo da pobreza, a emigración, a marxinación.

- Na organización do traballo, na súa realización e nas relacións sociais que da mesma derívanse, a dignidade da persoa humana, punto central da fe cristiá e da doutrina social da Igrexa, é negada obxectivamente e os seus dereitos non  son recoñecidos e respectados en múltiples situacións e ocasións (SRS 33).

- Na nosa sociedade, o traballo xoga un papel fundamental e decisivo na vida persoal, 

familiar e social. Cando o traballo e as súas condicións ven profundamente deteriorados, como ocorre nestes momentos, toda a vida persoal, familiar e social vese afectada negativamente.

En cambio, cando o traballo é realizador e gratificante,  toda a existencia humanízase. Xoán Paulo II díxonolo con claridade: «o traballo [...] ocupa o centro mesmo da cuestión 

social» e «é unha clave, quizais a clave esencial, de toda a cuestión social» (CONC. VAT. II, 

Const. past. Gaudium et spes [GS] 38; LLE 3). Por iso o traballo e a situación dos traballadores ocupa un lugar central na doutrina social da Igrexa e a Pastoral da Igrexa debe ter como perspectiva preferente a situación do mundo obreiro.

- Finalmente os traballadores son maioría na nosa sociedade e na Igrexa. Sería unha 

contradición grande que a actividade pastoral dirixida a eles non ocupase un lugar preferente na actividade pastoral da Igrexa.

  A comunidade eclesial, por tanto, debe pór os medios para que todos os seus membros 

descubran estas motivacións. Na medida en que elas calen na conciencia comunitaria, nesa medida impulsarán á comunidade eclesial a exporse a Pastoral Obreira como tarefa preferente do seu servizo evanxelizador.

3.  A pastoral obreira, unha pastoral específica

  O mundo obreiro, a pesar da súa realidade complexa e en permanente transformación, ten a súa propia historia e a súa cultura, a súa situación social e os problemas que ela xera, as súas organizacións e os seus militantes, a súa maneira de situarse ante a Igrexa e o seu modo de relacionarse con ela (cf. SRS 9; LLE 8.13).

  A Pastoral Obreira, sen ser unha pastoral de especialistas, deberá ser sensible ás características peculiares do mundo obreiro e deberá telas moi presentes á hora de expor a súa evangelización, como deberá formar aos que han de levala a cabo, deberá elixir para iso a metodoloxía adecuada e por último terá que seleccionar as tarefas e actividades pastorais. Así pois, a pastoral obreira terá en conta:

-   A dimensión misioneira na evangelización do mundo obreiro e o anuncio gozoso da Boa Nova do Señor neste mundo.

- A encarnación do mundo obreiro: a súa cultura, problemas, aspiracións, loitas...

- A formación de militantes obreiros cristiáns, para que estes descubran a Cristo na Igrexa, a súa propia dignidade de traballadores e a necesidade da transformación da sociedade.

- A maior proximidade entre a Igrexa e o mundo obreiro, para que ela naza e creza nese 

mundo, e para que este fágase presente na Igrexa.

- A resposta desde a fe e os criterios evangélicos aos  problemas e a denuncia das 

situacións polas que pasan os traballadores.

  Para terminar afirmamos con gozo que en todo este proceso non se parte de cero. Na nosa 

Igrexa hai xa un longo camiño percorrido e unha rica experiencia vivida por comunidades, movementos, grupos e persoas que dedicaron o mellor da súa vida á evangelización do mundo obreiro. Esta experiencia é a que inspira, e en certo sentido tamén avala, as liñas de acción e as propostas máis concretas e específicas, que se ofrecen a continuación, divididas en catro capítulos.

PROPOSTAS

1.ª  Presenza da pastoral obreira na vida e misión da Igrexa

Promoción, presenza e participación

  1. «Como expresión e esixencia na comuñón e misión da Igrexa»

«A Conferencia Episcopal, no ámbito nacional, e cada un dos bispos nas súas respectivas dioceses, promoverán aquelas asociacións ou movementos» presentes no mundo obreiro e integrados na pastoral obreira:

A. Potenciando a presenza e participación dos traballadores cristiáns nas citadas asociacións e movementos.

B. Asegurando nas respectivas planificacións pastorais, os procesos de iniciación cristiá e militante a tales asociacións e movementos, alí onde aínda non están presentes.

C. Ofrecendo os medios pastorais e materiais necesarios para garantir a preparación e a

plena dedicación de sacerdotes, diáconos permanentes, relixiosos e relixiosas e laicos, a fin

de facilitar a tarefa educativa e evanxelizadora no mundo obreiro.

D. Estando próximos, afectiva e efectivamente, á realidade obreira, a través de contactos periódicos cos militantes, comunidades e parroquias.

Animación e inserción Parroquias, arciprestazgos, vigairías e zonas

  2. «Se a parroquia é a Igrexa que se atopa entre as casas dos homes, ela vive e obra entón profundamente injertada na sociedade humana e intimamente solidaria coas súas 

aspiracións e dramas»  A pastoral obreira axudará e animará este tipo de parroquia próxima e 

solidaria.

  3. As Igrexas particulares facilitarán aos grupos, movementos apostólicos e asociacións de pastoral 

obreira, a oportunidade e os medios para dar a coñecer as liñas de acción e obxectivos nas parroquias, arciprestazgos, vigairías e zonas

 4. Posto que a pastoral obreira nace no seo da comunidade, inserirana, a través destes 

grupos, movementos apostólicos e asociacións nos seus órganos de corresponsabilidade: Consello Pastoral parroquial, arciprestal e diocesano.

  5. Pola súa banda, estes grupos, movementos apostólicos e asociacións promoverán, desde 

a súa opción específica de pastoral obreira, a corresponsabilidade e participación do conxunto dos cristiáns e dos seus membros nas parroquias:

A. Compartindo as súas accións-campañas de sensibilización obreira e celebrando xuntos a fe.

B. Mantendo contacto co resto de organizacións e grupos presentes na parroquia.

C. Axudando a que a comunidade parroquial teña un estilo de vivir e traballar austero, solidario, 

sinxelo e próximo ás persoas e familias máis necesitadas do mundo obreiro.

D. Coidando a acollida ás persoas que se achegan a pedir sacramentos e propiciando na 

liturxia (linguaxe, símbolos...) outras celebracións máis centradas na vida obreira.

E. Asegurando que Cáritas Parroquial, xunto coa tarefa de asistencia e promoción de persoas, estea tamén atenta á loita pola promoción da xustiza social.

F. Colaborando a coidar que os procesos catequéticos teñan en conta a vida obreira, a Doutrina Social da Igrexa.

G. Potenciando a creación de grupos ou equipos de pastoral obreira nas parroquias para analizar a situación e facela chegar á comunidade, axudando á formación da conciencia social dos cristiáns e tratando de responder pastoralmente.

Delegacións de Pastoral Obreira

  6. As Igrexas particulares impulsarán e consolidarán  a Delegación de pastoral obreira e os 

Secretariados ou coordinadoras interdiocesanos, tendo en consideración as orientacións que a Subcomisión de Pastoral Obreira ha ir elaborando ao longo destes anos.

  7. A Delegación de pastoral obreira participará na elaboración do Plan Diocesano de Pastoral, 

someterá a aprobación o seu propio plan e achegará o proxecto diocesano de pastoral obreira, onde se recolla, entre outros:

A. Os medios de formación e información ás persoas e grupos de parroquias que traballan na pastoral obreira.

B. A formación da conciencia social dos cristiáns da diocese.

C. Os encontros (convivencias, retiros, conferencias, xornadas...) entre os distintos movementos, parroquias, especialmente as que están presentes en barrios e  ambientes populares e entre relixiosos/as no mundo obreiro, sacerdotes, diáconos permanentes e seminaristas.

  8. A Delegación de pastoral obreira traballará coordinadamente con outras delegacións 

diocesanas: mocidade, familia, Cáritas... para mellor servir á evangelización do mundo obreiro. 

Comunidades de relixiosos e relixiosas insertos no mundo do traballo e na vida dos barrios

  9. As Igrexas particulares han de recoñecer e valorar o testemuño de encarnación, silencioso ás veces, pero sólido e profundo de moitas comunidades de relixiosos e relixiosas que:

A. Comparten a vida nas mesmas condicións das xentes dos barrios obreiros, dos 

pequenos pobos.

B. Evangelizan e fan presente á Igrexa entre os traballadores/as, coa súa presenza constante e directa tamén en colexios, escolas, dispensarios, comedores...

  10.  A través da Delegación de pastoral obreira diocesana:

A. Ha de recollerse a súa experiencia acumulada por medio de escritos, monografías, conferencias, encontros de formación, celebracións.

B. Ha de potenciarse a súa integración na Delegación de pastoral obreira.

C. Han de promoverse encontros no plano diocesano ou de provincia eclesiástica entre relixiosos e mundo obreiro.

D.  Finalmente axudaráselles para que coordinen a súa reflexión con relixiosos e relixiosas no mundo obreiro, no ámbito xeral.

Sacerdotes e diáconos permanentes

  11.  As Igrexas particulares recoñezan e valoren o testemuño de encarnación daqueles 

sacerdotes e diáconos permanentes que tomaron a  opción por traballar no mundo 

obreiro a través das parroquias presentes en barrios e ambientes populares, consiliarías de grupos e movementos apostólicos de pastoral obreira, e dos sacerdotes obreiros. Máis en concreto:

A. Axuden a que outros sacerdotes ou diáconos coñezan a súa experiencia evanxelizadora e o seu estilo de vida austero, solidario, sinxelo...

B. Dediquen no posible máis sacerdotes a estes ambientes obreiros, aos diáconos permanentes que polas súas condicións de vida familiar, laboral e social están insertos no mundo do traballo.

C. Faciliten a formación especial dos consiliarios que acompañen aos grupos, movementos e asociacións de pastoral obreira

2.ª  Presenza da pastoral obreira na sociedade

  «A presenza pública da Igrexa é unha esixencia da súa misión evanxelizadora»

A evangelización do mundo obreiro nunha nova situación histórica

  12.  «En moitas ocasións os bispos españois habemos ofrecido aos católicos e á sociedade 

en xeral, as nosas análises, reflexións e suxestións sobre o momento actual, coas súas luces e sombras... A solidariedade da Igrexa cos pobres,  participando nos gozos e esperanza, as tristezas e angustias de todos, seguindo a Jesús e a esperanza no Reino de Deus, impúlsanos a afrontar con realismo a actual situación social cos seus elementos contrapostos e os seus aspectos negativos»

Entre outros sinalamos:

- A desigualdade entre Norte e Sur no mundo, no país, nas rexións.

- O tipo de desenvolvemento productivista, tecnificado, antiecológico... e por tanto pouco humano.

- A falta de participación democrática real do pobo.

- A burocratización da vida política.

- A corrupción político-socio-económica.

- Uns modelos e estilos de vida antihumanos e insolidarios, que levan á desmesurada 

exaltación do diñeiro, do éxito

- A construción dunha Europa insolidaria de grandes desequilibrios e desigualdades.

  A través da pastoral obreira ha de exporse, desde dentro dese mundo, como anunciar aí a Boa Noticia, como iluminar e traballar pola transformación desa realidade desde os valores do Evanxeo, como ser aí instrumento dócil á acción do  Espírito, para que a Igrexa de Xesucristo naza, bote raíces e consolídese no mundo do traballo.

  Por todo o cal vemos necesario:

Participación dos laicos

  13.  As comunidades eclesiais, asociacións e movementos apostólicos, deberán impulsar a participación dos seus membros na vida pública a través das institucións políticas, sindicais, culturais, sociais... a fin de construír e reconstruír o tecido social en liña de xustiza, fraternidade, liberdade...

O anuncio, presenza e compromiso

  14.  As comunidades eclesiais, asociacións e movementos apostólicos non só potenciarán a presenza dos seus asociados nas realidades temporais, como esixencia do seu propio bautismo, senón que axudarán a que o fagan desde valores e criterios evangélicos, como fermento que dinamiza, como luz no candelero e como cidade construída sobre o monte que anuncia a Boa Noticia de Cristo, o Señor, potenciando a formación integral da persoa, a opción polos sectores máis pobres do mundo obreiro e o discernimiento cristián dos acontecementos e das propias actuacións.

Denuncia profética

  15.  As comunidades eclesiais, asociacións e movementos apostólicos, no exercicio da súa misión evanxelizadora, denunciarán as situacións de inxustiza ou explotación, tanto individuais como colectivas, contrarias ao Plan de Deus.

Relación con outras organizacións

  16.  Para mellor coñecer a realidade e a situación pola  que pasa o mundo obreiro, as 

comunidades eclesiais, asociacións e movementos apostólicos manterán contactos periódicos coas organizacións sindicais e asociacións que o mundo obreiro dáse a si mesmo.

Acompañamento e animación

  17.  Os cristiáns que sentan especialmente vocacionados a compartir, total ou parcialmente, a vida dos distintos fragmentos do mundo obreiro actual: traballo, paro, vivenda... nos seus compromisos e opcións deberán ser alentados e acompañados pola comunidade.

  18.  Para animar o compromiso dos cristiáns laicos na vida pública e o necesario 

acompañamento pastoral, hai que promover a formación adecuada e animar a dispoñibilidade e dedicación de sacerdotes, diáconos permanentes e relixiosos.

Relación Pastoral Social-Pastoral Obreira

  19.  A Conferencia Episcopal e as Igrexas particulares promoverán as relacións entre pastoral social e pastoral obreira para recoller a sensibilidade de pastoral obreira cara a grupos de marxinación social (drogadictos, terceira idade, emigrantes e inmigrantes...) e asegurar que a pastoral social dea respostas que impliquen, na práctica, promoción, liberación, loita pola xustiza...