FICHA E LECTIO: Domingo 2 de coresma B

 FICHAS ANTERIORES: 

FICHA 1 / FICHA 2  

LECTIO:

Montañas pra escoitarmos a Deus

(28.II.21)

            Entrados xa desde o pasado mércores de Cinza no tempo de Coresma, e querendo seguir o ritmo que nos marca a liturxia, atopámonos hoxe no cumio de dúas montañas. A primeira montaña é a da escena do proxectado sacrificio de Isaac, onde o verdadeiro sacrificado será no fin de contas, non Isaac, senón o seu pai Abrahán. Iso ocorrerá, como se lle anuncia a Abrahán, “no cimo dunha das montañas que eu che mostrarei”.  A segunda é a da Transfiguración de Xesús, escena que ten lugar, como nos conta Marcos, nun “monte alto”: aquí a dor do corazón do pai Abrahán trócase na alegría dos apóstolos perante un Xesús resplandecente, comunicándonos cal será o seu futuro e, en consecuencia, o noso tamén.

            As montañas son, tal como nos instrúen os antropólogos e historiadores do feito relixioso, lugares onde os deuses das relixións adoitan comunicarse. Son por iso lugares sagrados. Amosan dun xeito simbólico e experiencial a estabilidade e eternidade de Deus ou dos deuses. Respírase alí aire limpo, alí hai horizontes abertos, alí o ceo está máis preto da terra, alí hai silencio e misterio. Así, por exemplo, o monte Olimpo, era xa para os antigos gregos o lugar onde vivían os seus deuses. Mais tamén os montes do xudaísmo e do cristianismo tiveron unha importante función relixiosa. Pensade nos montes Horeb, Sión, Tabor, Garizín, Carmelo, o monte das Oliveiras, o dos Caveiras (o Gólgota) e moitos máis. Os montes eran, ademais, como sabemos, o lugar preferido por Xesús para orar.

            Os galegos non somos nisto moi diferentes de cantos relacionan os montes coa relixiosidade. Xa no século I antes de Cristo se dicía dos habitantes de Galicia que consideraban os montes como lugares “sagrados” e que por iso querían tamén ser enterrados neles. Aí están aínda para confirmalo os restos das mámoas sepulcrais existentes en bastantes montes de Galiza.

            Pola miña parte téñolle, en calquera caso, devoción ás montañas; tamén, claro, ó mar, pero o do mar deixámolo para outro día. Hoxe toca máis ben facer loa das montañas. Nacín ademais nunha bisbarra pontevedresa que se chama “Terra de Montes”, onde houbo poetas que souberon cantar belamente os montes. Concretamente un que se chama Otero Espasandín e que desde os Estados Unidos, a comezos do século pasado, cantou os montes da súa parroquia natal de Santa Baia de Castro (limítrofe da miña de Sabucedo) nun seu poema que leva como título Pico de Castrodiz. Léovos un par de fermosas estrofas, nas que se mesturan fondas vivencias humanas e relixiosas:

                                   Castrodiz, castro amigo

                                   en terras de Cerdedo:

                                   Nacín á túa veira,

                                   soñei coas túas lendas sendo neno.

 

                                   Ergueito sen fachenda,

                                   no vran e no inverno,

                                   escoitando no Lérez

                                   que baixa entre penedos

                                   o canto sosegado,

                                   penso en ti, Castrodiz,

                                   pastor de campanarios e luceiros.

                                  

                                   Vinte parroquias soñan e anceian

                                   ao redor teu, mentres que ti, antergo

                                   Castrodiz, no mar soñas

                                   e, coma el, abísmaste nos númaros do ceo.

 

                                   Nacín no teu regazo

                                   e a ti subín a ver o mar, moi cedo,

                                   unha mañán de maio,

                                   tola de labercas. Voaban os centeos

                                   dunha ladeira á outra

                                   mordidos os calcaños polo vento.

                                   As túas curmáns, a Conla e a Baúca,

                                   de arriba abaixo vestían de amarelo.

 

                                   Máis abaixo de Dorna e Pontevedra,

                                   pola liña en que os soños brincan da terra ao ceo,

                                   non sei se vin o mar ou o soñei,

                                   subido, Castrodiz, aos teus hombreiros.

                                   (Mar de Marín, mar de Marín,

                                   recendo de sal e laranxeiros!...)

                                              

                                   Di, vello padriño dos meus soños,

                                   se cando cala o merlo

                                   e os campanarios dos contornos,

                                   á noitiña, chaman polos labregos,

                                   parlas co sabio moucho

                                   e rezas polos mortos en segredo.

 

                                   Pídoche, Castrodiz, dende esta terra

                                   envellecida nova, metro e medio

                                   de chan pra cando morra

                                   soñar cos enxamios dos vencellos,

                                   ca fror do toxo, ca groria das labercas

                                   e a brancura das neves de febreiro.

 

            Como vedes, Otero Espasandín (que vivía exiliado na América do Norte) quería tamén ser soterrado, coma os seus devanceiros galegos, nunha montaña, no seu monte de Castrodiz. Malia os seus desexos, os seus restos esperan aínda desde o seu pasamento no ano 1987 a que chegue o día de poderen acougar por fin no seu monte natal de Castrodiz, a pouco máis dun tiro de pedra da miña parroquia natal.

            Un meu amigo, Carlos Solla -profesor, escritor e promotor do patrimonio cultural galego- falábame non hai moito da importancia que teñen tamén neste contexto simbólico da nosa montaña as rochas cimeiras da chamada “porta do Alén” no Monte do Seixo en Cerdedo, tamén na “Terra de Montes”. Alí -comentábame el- “síntese preto a Deus”.

            Mais volvamos xa ó texto de Marcos. Como a nosa fe nos pide que nos “convertamos e creamos no evanxeo”, é dicir, na boa e alegre nova, é Xesús mesmo quen lles desvela ós seus discípulos máis sobranceiros a ledicia á que todos estamos destinados con el. En vésperas dos seus padecementos, Xesús quere que os seus apóstolos sexan testemuñas da luz que nos está a esperar ó final do túnel polo que todos, dunha ou doutra maneira, teremos que pasar.

            Un túnel que non deixa de se asemellar ós nubeiros da dor e da escuridade polos que Abrahán tivo que pasar ante a perspectiva de sacrificar o seu propio fillo Isaac, que viña sendo para el a única posibilidade de ter a descendencia que Deus mesmo lle prometera.

            Tanto a primeira Lectura como o Evanxeo están ben acugulados de contido como para seren comentados amodiño. En calquera caso, a mensaxe central é ben clara. Xesús é confirmado unha vez máis por Deus Pai como o seu Fillo: “Este é o meu fillo benquerido”. O que se nos di é algo curto e, ó tempo, moi denso. Unha soa palabra, mais preñada de fondas consecuencias: “Escoitádeo”. Cómpre aquí non esquecer que na Biblia “escoitar” non quere dicir algo así como “escoitar” o móbil ou a radio, senón que significa “seguir” Xesús, facer o que el fai, facer que florezan a vida, a xustiza, o amor, sermos –en definitiva- testemuñas vivas del, do seu comportamento fraternal con todos e do seu amor filial ó Pai.

            Un amor ó Pai do seu “benquerido” fillo Xesús, que como o de Abrahán, tivo que pasar por duras probas, ata chegar a ver luz, claridade, resurrección.

            Non nos esquezamos. Se el é o “benquerido” polo Pai, tamén nós somos “benqueridos” polo mesmo Pai na forza e no poder de Xesús e do seu Espírito. Por iso Paulo dinos na súa carta ós Romanos que o Pai nos agasalla en Xesús con canto ben podemos desexar. Se o Pai nos regala Xesús, exclama Paulo, “¿como non nos vai regalar todo xunto con El?”.

            Máis unha vez. A liturxia coresmal convídanos a crer na “boa nova”, nesa “esperanza” e neses horizontes que só se ven nidios e abertos desde as montañas misteriosas e sagradas ás que subiron primeiro Abrahán e Isaac e, despois deles, Xesús cos seus tres apóstolos preferidos.

Manuel Cabada Castro

VER TAMÉN:

https://www.gruposdejesus.com/2-coresma-b-marcos-92-10/